Opublikowany 26 października najnowszy US News Best Global University Ranking wzbudził zrozumiałe emocje wśród polskich uczelni, gdyż duża ich grupa może się w nim odnaleźć.

W rankingu instytucjonalnym znajduje się 37 uczelni (13 więcej niż przed rokiem), a w rankingu „by subject” 39 uczelni (10 więcej niż przed rokiem). Liczba dyscyplin (subjects), w których sklasyfikowano nasze uczelnie również znacząco się zwiększyła – z 23 przed rokiem do 31 obecnie. Generalnie, jest to największa w historii liczba polskich uczelni uwzględniona w rankingu z grupy „Big-4”.

Dla dziennikarskiej dokładności należy podać, że łącznie trafiło do rankingu US News aż 41 uczelni z Polski, przy czym pięć z nich (WAT, UJK, SWPS, UZ, PL) jest tylko w jednym z rankingów - instytucjonalnym lub „by subject”.

Zaznaczyć też trzeba, że tak znaczne poszerzenie polskiej obecności w rankingu jest możliwe również dzięki temu, że ogólną liczbę klasyfikowanych uczelni zwiększono z 1500 do 1750, a do ubiegłorocznych 38 dyscyplin dodano 5 nowych. Nie zmniejsza to jednak generalnie sukcesu uczelni, które się w rankingu znalazły. Jaki obraz polskiego szkolnictwa wyższego wyłania się z tej waszyngtońskiej klasyfikacji?

US News „institutional”: rządzi medycyna!

W rankingu uczelni najwyżej ulokował się Uniwersytet Jagielloński (jest na miejscu 320, przed rokiem  był na 329), za nim Uniwersytet Warszawski (344 - był 301) i Politechnika Warszawska (668 - była 618). W Top-1000  znajdują się też: Akademia Górniczo-Hutnicza na miejscu 729, Uniwersytet Zielonogórski na 795 (błyskotliwy debiut!), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza na 817, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu na 870 i Uniwersytet Wrocławski na 970.

Za tą złożoną z 8. uczelni czołówką znajduje się zasadniczy peleton czyli 20 uczelni w grupie 1001-1500, a całość zamyka 12 uczelni, które włączyły się w tym roku do rankingu po raz pierwszy – w dodatkowo utworzonej grupie 1501-1750. Uczelnie z tej trzeciej grupy czeka w przyszłym roku największe wyzwanie, bo będą musiały potwierdzić, że nie są zawodnikami jednego sezonu.

A nie będzie to łatwe, bo US News to ranking wymagający i łatwiej w nim „odpływać” na dalsze pozycje, niż przesuwać się do przodu. Ponieważ 75 procent wagi rankingowej stanowią twarde dane naukometryczne z bazy Web of Science, pobierane za pięcioletni okres poprzedzający daną edycję, to jakiekolwiek wahnięcia w badaniach i publikacjach w układzie rok do roku są nieuchronnie odzwierciedlane w wynikach rankingu. Tu nie ma „betonujących” klasyfikację nagród Nobla (vide Ranking Szanghajski), czy też zabiegów tłumiących zmiany wyników (vide „damping mechanism” w QS)! Przez cały długi etap trzeba tu utrzymać tempo, jak podczas jazdy na czas, a to nie każdy wytrzymuje…

Beneficjentami najnowszej edycji rankingu są trzy uczelnie. Przede wszystkim Uniwersytet Jagielloński, który czwarty rok z rzędu poprawił swoją pozycję – od 376 w 2018 roku, poprzez 343 w 2019 roku, 329 w 2020 roku do 320 obecnie! Głównie dzięki medycynie!

Kolejny beneficjent to Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, który również świętuje cztery lata sukcesów – od 1010 miejsca w 2018 roku, poprzez 926 w 2019 roku, 902 w 2020 roku do 870 obecnie. Podziw i gratulacje!

Swoją pozycję w stosunku do ubiegłego roku poprawił też Uniwersytet Medyczny w Łodzi – z pozycji 1247 przesunął się na 1237. Też nieźle! Czyli - trawersując hasło kibiców Legii – medycyna rządzi!

Trzeba też docenić sukces Uniwersytetu Zielonogórskiego, który też ma już medycynę, choć jeszcze na naukowym rozruchu, ale za to bryluje od kilku lat podczas Gali wręczanej wspólnie z Perspektywami nagrody Elsevier Research Impact Leader Awards w kategorii „Natural Sciences”.

US News „by subject”: powody do radości!

Tegoroczny ranking US News „by subject” – rozbudowany o 5 nowych dyscyplin, a także uwzględniający w kolejnych 9. z ocenianych dotychczas 38 dyscyplin większą niż przed rokiem liczbę uczelni - wymyka się prostym porównaniom, gdyż stwarza wiele ciekawych płaszczyzn do analizy. Generalnie cieszy, że o ile w ubiegłym roku można było w tabelach dyscyplinowych znaleźć łącznie 94 pozycje naszych uczelni – to w tym roku jest takich wskazań aż 141!

Cieszy też, że aż 19 z tych wskazań to pozycje w grupie Top-20, w tym trzy rodzynki w Top-100: na Uniwersytecie Warszawskim jest to 38 pozycja w Space Science i 100 miejsce dla Physics, a na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu 58 miejsce dla Cardiac and Cardiovascular System. To już absolutna światowa czołówka!

Jak komentuje prof. Piotr Ponikowski, rektor Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu: -Wyniki tej klasyfikacji są odzwierciedleniem pracy ostatnich lat, cieszę się, że - po Rankingu Szanghajskim - kolejne światowe zestawienie potwierdza naszą mocną pozycję.

Ten jeden z najczęściej cytowanych na świecie polskich naukowców dodaje, że jest to też potwierdzeniem, iż odpowiednio prowadzona działalność naukowa pozwala polskim uczelniom swobodnie konkurować z resztą świata. – Najlepiej to widać to po obszarze medycyny sercowo-naczyniowej, gdzie zajmujemy 58. miejsce wśród niemal 2 tysięcy najlepszych jednostek ze świata i 26 w Europie. To ogromny sukces, z którego jako kardiolog jestem szczególnie dumny - podkreśla Ponikowski.

W największej liczbie, bo aż w 20. dyscyplinach odnotował sukcesy Uniwersytet Jagielloński (rok temu było ich 17), przed Uniwersytetem Warszawskim, który jest obecny w 15. Dyscyplinach (przed rokiem w 10).

Każda ze sklasyfikowanych w US News „by subject” uczelni znajdzie w tym rankingu coś dobrego dla siebie. Tak jak Politechnika Łódzka, która rozszerzyła swoją obecność z jednego wskazania w ubr. do czterech w obecnej edycji – Chemical Engineering (231), Chemistry (719), Engineering (444) i Materials Science (659) – co prof. Krzysztof Jóźwik, rektor PŁ rozgłosił od razu na cały Facebook jako „fantastyczną nowinę!”

Mój komentarz

Trzeba pogratulować autorom US News Best Global University Ranking – z Bobem Morsem na czele - że wykonali olbrzymią pracę, aby rozszerzyć liczbę klasyfikowanych uczelni i ocenianych dyscyplin. Nie jest to proste, gdyż w miarę poszerzania listy uczelni, maleją różnice między nimi, aż stają się mniejsze od umownego „błędu pomiaru” w rankingu...

Dlatego zapewne unormowano nieliniowo wyniki, co może prowadzić do mylnych interpretacji, jako że prowadzi do „sztucznego” (choć zgodnego z metodami statystycznymi) podniesienia wyników uczelni już wcześniej klasyfikowanych. Stąd wyższe średnio o kilka punktów procentowych w porównaniu z ubiegłym rokiem wskaźniki rankingowe naszych szkół wyższych (co nie stoi w sprzeczności z niższymi miejscami większości z nich). Należy wiec uważać z komunikatami typu „obniżyliśmy swoją pozycję, ale za to mamy wyższy wskaźnik”… Obecność w tym rankingu jest na tyle dostatecznym powodem do radości, że nie trzeba dodawać dodatkowych usprawiedliwień!

Analizując realną pozycję uczelni ważne jest, aby oprócz THE i QS zwracać również uwagę na US News, gdyż rankingi te korzystają z różnych baz danych. US News korzysta z Clarivate Analytics (Web of Science), podczas gdy THE i QS są klientami Elsevier (Scopus, SciVal). Spojrzenie z trzech stron pozwala na większą obiektywizację i lepsze rozpoznanie silnych stron uczelni, gdyż korygowane są w ten sposób niedoskonałości każdej z baz danych stosowanej pojedynczo.

I ostatni wniosek. Objęcie solidnym rankingiem US News aż 40 polskich uczelni potwierdza, że właśnie rankingi – zarówno międzynarodowe, jak i krajowy – stanowią dla wszystkich uczelni aspirujących do statusu międzynarodowego najłatwiej dostępne i najbardziej aktualne (bo corocznie aktualizowane) narzędzie do monitoringu skuteczności zmian wprowadzanych na uczelni. Tylko tyle – i aż tyle!

Waldemar Siwiński

Strona US News GBU ranking: https://www.usnews.com