Ranking Programów MBA posiada w palecie rankingów Perspektyw miejsce szczególne. Jest to jedyny ranking adresowany do absolwentów szkół wyższych, a zarazem jedyny obejmujący ważny obszar edukacyjny, który według ustawy o szkolnictwie wyższym w ogóle w Polsce nie istnieje! Trudno w to uwierzyć, ale tak właśnie jest!
Trudno też uwierzyć, że choć pojęcia MBA nie ma w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce, to można je znaleźć w ustawie z 16 grudnia 2016 roku, która reguluje zasady nadzoru właścicielskiego w spółkach państwowych i samorządowych. Ustawa ta stwierdza, że posiadacze dyplomów MBA mogą, na równi z doktorami ekonomii, prawa i nauk technicznych (sic!) zasiadać w spółkach skarbu państwu i wielu tysiącach spółek municypalnych. Brak obowiązujących standardów studiów MBA doprowadził oczywiście do deprecjacji tego dyplomu, który często jest oferowany na wątpliwej jakości kursach podyplomowych. Dlatego w Rankingu Programów MBA 2023 (pierwszy opublikowaliśny w 2002 r.) chcemy pokazać, które z dostępnych w Polsce studiów MBA są nimi naprawdę.
Ranking MBA tym się różni od innych rankingów Perspektyw, że najważniejsze są w nim korzyści, które odnosi absolwent (outpout), a nie kwestie organizacyjne czy akademickie, jak choćby liczba doktorów habilitowanych (inpout)… Celem studiów MBA jest przygotowanie profesjonalnej kadry menadżerskiej dla polskiej gospodarki i firm działających na rynkach międzynarodowych. A dla ich słuchaczy celem jest zwiększenie pozycji konkurencyjnej na menadżerskim rynku pracy - zgodnie z zasadą „value for money”. Podjęcie studiów MBA jest ze strony słuchaczy dużą inwestycją, czasową i finansową, w związku z czym kluczowe jest dla nich uzyskanie dzięki rankingowi wiedzy o „stopie zwrotu” z tej inwestycji.
Ze względu na charakter edukacji MBA, nasz ranking w coraz większym stopniu staje się „wyceną rynkową” – przygotowaną z myślą o kandydatach na te studia i dostarczającą im wiedzy o wartości i jakości programów MBA prowadzonych w Polsce. Odzwierciedla to choćby skład Kapituły, w której główną grupą są wybitni menadżerowie, szefowie kluczowych firm i instytucji działających na rynku polskim i międzynarodowym.
Rola Kapituły Rankingu jest tym większa, że przy braku standardów edukacji MBA w Polsce, to właśnie przyjęte przez Kapitułę zasady rankingu stają się w praktyce zastępczo takimi właśnie standardami. Metodologia rankingu 2023 została przez Kapitułę i Zespół Rankingowy Perspektyw przygotowana i skonsultowana w wieloetapowym procesie. Przyjęte zasady organizacyjne i metodologiczne rankingu są gwarancją, że zebranie danych do rankingu, ich analiza i sposób opublikowania są transparentne i spełniają międzynarodowe kryteria przygotowywania rankingów przyjęte przez IREG Observatory on Academic Rankings and Excellence. Choć zapewne nie są to zasady idealne i będą one w kolejnych edycjach doskonalone – w konsultacji z głównymi grupami interesariuszy rankingu.
Otoczenie gospodarcze i związane z nim wyzwania menadżerskie ewoluują w ostatnich latach z coraz większą szybością. Dlatego zmienia się również nasz ranking MBA. Między innymi zrezygnowaliśmy z kryterium technologicznego „wsparcia procesu kształcenia” studiów (bo praktycznie wszystkie programy korzystają dzisiaj z jednakowo dobrego oprogramowania procesu dydaktycznego), a wprowadziliśmy z podwójną wagą kryterium „Wsparcie kariery absolwentów”, które składa się ze wskaźnikow pokazujących skuteczność networkingu, stowarzyszeń absolwentów i narzędzi stałego podnoszenia kwalifikacji absolwentów programu MBA.
Wprowadziliśmy też do rankingu zagadnienia związane z obszarem ESG (ang. Environmental, Social and Corporate Governance). Premiować będziemy obecność w curriculum takich tematów, jak zrównoważony rozwój biznesu, ochrona środowiska i klimatu, etyka biznesu i ład korporacyjny, czy też społeczna odpowiedzialność firmy.
Warto zwrócić uwagę, że w zmodyfikowanej metodologii przy każdym wskaźniku zostało podane źródło, z jakiego pochodzić dane użyte do wyliczeń oraz waga, z jaką wskaźnik ten został uwzględniony w rankingu. Sposób zapisu 28 wskaźników rankingowych (pogrupowanych w pięć kryteriów odzwierciadlających główne wymiary funkcjonowania studiów MBA, istotne dla osób podejmujących decyzję o ich rozpoczęciu), a także konstrukcja „Ankiety programu” wykluczają możliwość niejednoznacznych interpretacji. Wszystkie dane, które zostaną użyte w rankingu zostały jednoznacznie zdefiniowane i są zbiorami zamkniętymi.
Metodologia rankingu i zasady jego przeprowadzania zostały podane do publicznej wiadomości przed wysłaniem zaproszeń do udziału w rankingu i ankiet do uczelni prowadzących studia MBA. Zasady te są rodzajem „kontraktu” pomiędzy Perspektywami i uczelniami prowadzącymi studia MBA i nie będą oczywiście zmieniane w trakcie przygotowywania rankingu.
Dziękując serdecznie członkom Kapituły, rektorom i dyrektorom programów za wysiłek związany z konsultowaniem metodologii i zasad rankingu, chcemy zarazem usprawiedliwić się, że nie wszystkie zgłoszone propozycje zostały uwzględnione. Zaprezentowana koncepcja zwiera jednak najważniejsze z postulatów i jest wykonalna.
Ogłoszenie wyników nastąpi na Forum Liderów Kształcenia Menadżerskiego, w ramach którego odbędą się dwa panele dyskusyjne. Pierwszy, z udziałem rektorów, poświęcony będzie ewolucji studiów zarządczo-ekonomicznych w polskich uczelniach, a drugi – z udziałem liderów biznesu i przemysłu – przyszłości studiów MBA. Uwieńczeniem debaty będzie Gala Rankingu MBA Perspektywy, na którą już teraz serdecznie wszystkich zainteresowanych zapraszam!
Waldemar Siwiński
Kierownik Rankingu MBA
Strona robocza rankingu 2023: perspektywy.pl/mba/ankiety
Ranking 2021: mba.perspektywy.pl