Polska Komisja Akredytacyjna  utworzona 1 stycznia 2002 r., jest – zgodnie z ustawą – instytucją działającą niezależnie na rzecz doskonalenia jakości kształcenia w szkolnictwie wyższym.

– Na co PKA zwraca szczególną uwagę?

– Najważniejsze dla jakości dyplomu – według PKA – są: koncepcja kształcenia i sposób jej realizacji zawarte w opisie efektów kształcenia. Efekty kształcenia – dla wyjaśnienia maturzystom – to opis tego, co po ukończeniu studiów powinien wiedzieć i umieć absolwent. Uczelnie powinny tak dobrać rodzaje zajęć, przekazywane treści, liczbę godzin nauki, fachową kadrę, by zapewnić realizacje obietnic zawartych w efektach kształcenia. Ważne by nauczyciele akademiccy prowadzili badania naukowe związane z ocenianym kierunkiem studiów. Ważne też, by uczelnia miała odpowiednią liczbę wyposażonych laboratoriów naukowych. Sytuację w uczelni opisuje szczegółowo raport samooceny, który przed wizytacją ma obowiązek przygotować jednostka, prowadząca poddawany ocenie kierunek – mówi przewodniczący PKA prof. dr hab. Marek Rocki.

W przypadku, gdy PKA ocenia konkretny kierunek studiów (tzw. ocena programowa), raport zawiera opisy programu kształcenia (w tym m.in. koncepcję kształcenia, cele i efekty kształcenia, strukturę programu kształcenia), zasobów kadrowych, tzw. infrastruktury dydaktycznej (czyli obiektów, w których odbywają się zajęcia i ich wyposażenia). Opisuje się także stan internacjonalizacji kształcenia, czyli na przykład udział studentów i nauczycieli akademickich w programach międzynarodowych i związane z tym wyjazdy zagraniczne. Istotnym elementem raportu jest także opis wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia i ocena perspektyw rozwoju danego kierunku studiów. W przypadku studiów magisterskich i studiów II stopnia niezbędne są także informacje o prowadzonych badaniach naukowych.

Nieco inaczej wyglądać powinien raport samooceny sporządzany w przypadku tak zwanej oceny instytucjonalnej. Została ona wprowadzona w znowelizowanej Ustawie i przeprowadzana jest w takich jednostkach, które maja już pozytywnie ocenioną większość prowadzonych kierunków. Ocena instytucjonalna jest bardziej prestiżowa, bo dotyczy całej jednostki (najczęściej: wydziału), a nie pojedynczych kierunków.

W takim przypadku raport powinien zawierać prezentację uczelni i ocenianej jednostki (w tym informacje o misji i celach strategicznych), wewnętrznym systemie zapewniania jakości kształcenia, prowadzonych studiach doktoranckich i podyplomowych, umiędzynarodowieniu kształcenia, współpracy z krajowymi ośrodkami akademickimi, przedsiębiorstwami i instytucjami i wpływie tej współpracy na określanie i osiąganie właściwych efektów kształcenia, a także opis perspektyw rozwoju jednostki. PKA zwykle wydaje akredytację na sześć lat w przypadku oceny pozytywnej, na rok, jeśli jest to ocena warunkowa.

W ciągu dotychczasowej działalności Komisja przeprowadziła prawie pięć tysięcy ocen jakości kształcenia. Ponadto Komisja opiniuje rocznie kilkaset wniosków dotyczących nadania uprawnień do prowadzenia kształcenia na określonych kierunkach i poziomach studiów. Ten ciągły proces weryfikacyjny prowadzi ok. 80-osobowa grupa członków PKA oraz kilkusetosobowa grupa ekspertów, w tym eksperci studenccy, zgłoszeni przez Parlament Studentów RP. Warto podkreślić, że wśród członków i ekspertów PKA są licznie reprezentowani przedstawiciele pracodawców.

PKA utrzymuje stałe kontakty robocze z kilkunastoma największymi komisjami akredytacyjnymi w Europie oraz agencjami je zrzeszającymi, aktywnymi działaniami przyczyniając się do budowy Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Dzięki stałej weryfikacji oraz ulepszaniu stosowanych metod i kryteriów PKA osiągnęła wysoki status międzynarodowy – jest członkiem European Consortium for Accreditation, European Association for Quality Assurance in Higher Education (ENQA), oraz wpisana została do European Quality Assurance Register for Higher Education (EQAR). Członkowstwo w wymienionych organizacjach potwierdza zgodność podejmowanych przez Komisję działań ze standardami europejskimi.

– Jakie są plany PKA na najbliższą przyszłość?

– Najbliższa przyszłość to ponowna ocena jakości działań PKA przez ekspertów zagranicznych – podkreśla prof. M. Rocki. – Ale jak zwykle najistotniejsze jest ciągłe doskonalenie kryteriów i procedur stosowanych przez PKA. Wprowadzenie w życie Krajowych Ram Kwalifikacji, które pozwoliły na autonomiczne kształtowanie koncepcji kształcenia, ciągle jest wyzwaniem dla wielu uczelni. Dodam, że zgodnie ze znowelizowaną ustawą pojawią się dyplomy ukończenia studiów sygnowane godłem uczelni, co symbolicznie będzie wskazywać na odpowiedzialność uczelni za jakość oferty dydaktycznej.

Informację o akredytowanych przez PKA kierunkach można znaleźć na stronie internetowej: www.pka.edu.pl.