W XVI Rankingu Szkół Ponadgimnazjalnych analizowaliśmy wyniki 2291 liceów ogólnokształcących i 1867 techników (bez szkół dla dorosłych). Publikujemy wykaz 500 najlepszych liceów i 300 najlepszych techników. Są to nasze Złote, Srebrne i Brązowe Szkoły 2014 – szkoły, z których polska edukacja jest dumna.

Przystępując 16 lat temu do prac nad ogólnopolskim rankingiem liceów chcieliśmy wskazać najlepsze szkoły rodzicom i uczniom, a zarazem uhonorować ponadprzeciętny wysiłek nauczycieli i dyrekcji szkół. Cieszymy się, że cel ten udało się osiągnąć, a ogłaszany przez Fundację Edukacyjną „Perspektywy”, corocznie w styczniu, Ranking Szkół Ponadgimnazjalnych jest oczekiwanym powszechnie wydarzeniem – świętem polskiej edukacji. I jak każdy sukces – ma wielu ojców.

Naszymi znakomitymi partnerami byli od początku przewodniczący i sekretarze komitetów głównych olimpiad przedmiotowych. Zawsze mogliśmy liczyć na rektorów polskich uczelni. Szczególne słowa podziękowania należą się też dyrektorom okręgowych komisji egzaminacyjnych – cichym bohaterom polskiej edukacji – którzy sprawnie wdrożyli system egzaminów zewnętrznych w Polsce i dzięki którym od trzech lat możemy opierać nasze analizy na wiarygodnych danych z egzaminów maturalnych i zawodowych.

Dziękujemy też serdecznie kolejnym ekipom kierowniczym Ministerstwa Edukacji Narodowej, którzy zawsze uznawali nasz ranking za ważny element budowania kultury jakości w polskiej edukacji.

Zaczęło się od olimpiad

Od momentu swego powstania, aż do 2010 roku Ogólnopolski Ranking Szkół Ponadgimnazjalnych (ORSP) był rankingiem jednokryterialnym, opartym na wynikach olimpiad przedmiotowych i zawodowych (finansowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i znajdujących się w rejestrze MEN). Wynikało to z faktu, że właśnie olimpiady były w pierwszych latach publikowania rankingu jedynym kryterium spełniającym wymogi obiektywnego narzędzia ogólnopolskiej oceny.

Ponieważ jednak liczba olimpiad rośnie z roku na rok, a jednocześnie część z nich uzyskała od CKE status zwalniający z egzaminu przedmiotowego lub zawodowego, więc dla sukcesów szkoły w olimpiadach „maturalnych” stosujemy zwiększony przelicznik. W sumie zostało uwzględnionych w tegorocznym rankingu 48 olimpiad krajowych.

Po raz pierwszy w rankingu uwzględnione zostały osiągnięcia uczniów i szkół w olimpiadach międzynarodowych. Pod uwagę wzięliśmy 11 takich olimpiad.

Matura prawdę powie

Kluczową kwestią w profesjonalnym przygotowaniu rankingu jest wcześniejsze ustalenie jego kryteriów, prawidłowe zebranie danych, rzetelne ich opracowanie oraz przejrzyste przedstawienie wyników. Staramy się wzorowo spełniać wszystkie te wymagania.

Jedną z istotnych cech dobrego rankingu jest również przejrzystość metodologii, której nie należy zmieniać bez ważnych powodów. Osobom, które znają wcześniejsze edycje tego rankingu, przede wszystkim nauczycielom i rodzicom, zwracamy uwagę, że metodologia prezentowana na następnych stronach została zastosowana po raz czwarty. Ale sygnalizujemy też ważną zmianę. Otóż zrezygnowaliśmy w tym roku z kryterium „opinii akademickiej”, która uwzględniana była z wagą 5%. Powodem jest niewielkie zainteresowanie części uczelni opiniowaniem szkół ponadgimnazjalnych, co mogłoby krzywdzić niektóre z nich. Szkoda! Wierzymy jednak, że niż demograficzny spowoduje zwiększenie się zainteresowania uczelni liceami i technikami – ich naturalnymi partnerami.

Głównym kryterium rankingowym (w klasyfikacji liceów i techników) są wyniki maturalne, zarówno z przedmiotów obowiązkowych, jak i dodatkowych. W połączeniu z kryterium opartym na sukcesach szkół w olimpiadach oraz – w przypadku techników – z wynikami egzaminów zawodowych daje to znakomity zestaw „sztywnych” kryteriów oceny.

Oczywiście, kryteria te zostały uwzględnione w rankingu z różnymi wagami, adekwatnymi do ich znaczenia w ocenie pracy szkoły – zastosowanych z punktu widzenia szans jej absolwenta na odniesienie sukcesu na wybranych przez niego studiach.

Decyduje Kapituła

Zadaniem Kapituły Rankingu – powoływanej przez działającą na zasadzie non-profit Fundację Edukacyjną „Perspektywy” – jest ustalenie metodologii rankingu (w tym przyjęcie kryteriów i nadanie im procentowej wagi), nadzór nad prawidłowością gromadzenia i weryfikacji danych oraz zatwierdzenie i ogłoszenie ostatecznych wyników rankingu.

W skład Kapituły Ogólnopolskiego Rankingu Szkół Ponadgimnazjalnych 2014 wchodzą tradycyjnie przedstawiciele trzech ważnych środowisk edukacyjnych:

• przewodniczący komitetów głównych olimpiad przedmiotowych,
• dyrektorzy okręgowych komisji egzaminacyjnych (OKE), oraz
• członkowie Komisji ds. Kształcenia Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP).

Osobą spinającą symbolicznie i praktycznie wymienione powyżej grupy jest przewodniczący Kapituły – prof. dr hab. Jan Łaszczyk, rektor Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Będąc osobą powszechnie znaną i szanowaną w środowisku akademickim i nauczycielskim, prof. Łaszczyk jest zarazem pasjonatem podnoszenia jakości kształcenia na wszystkich szczeblach polskiej edukacji. A przecież temu właśnie służą rankingi publikowane przez Perspektywy.

W posiedzeniu Kapituły, które odbyło się 21 listopada 2013 r. w Warszawie, wzięli także udział zaproszeni goście z resortu edukacji narodowe. W tym poszerzonym, kompetentnym merytorycznie składzie Kapituła omówiła i zatwierdziła metodologię rankingu 2014.

Zasady ogólne

Ranking uwzględnia szkoły, w których maturę w maju 2013 r. zdawało minimum 12 maturzystów oraz w których wyniki średnie z języka polskiego i matematyki zdawanych obowiązkowo były nie mniejsze niż 0,75 średniej krajowej. W przypadku techników wymagaliśmy też, aby do egzaminu zawodowego przystąpiło minimum 50% absolwentów.

W rankingu zostały wzięte pod uwagę wyniki egzaminu maturalnego ze wszystkich przedmiotów obowiązkowych i dodatkowych na poziomie podstawowym i rozszerzonym, oraz wyniki wszystkich egzaminów zawodowych. Dla szkół dwujęzycznych uwzględniono dodatkowo wyniki z języka obcego na poziomie dwujęzycznym. Uwaga: ranking nie uwzględnia wyników z matury międzynarodowej.

Główne wskaźniki rankingowe zostały unormowane do 100, gdzie 100 otrzymała szkoła najlepsza w danym kryterium. Wyniki kolejnych szkół są odniesieniem ich wartości do wyniku najlepszej szkoły w tym kryterium.

Kryteria i wagi

Decyzją dostojnej Kapituły Rankingu, po debacie i konsultacjach, ustalone zostały następujące kryteria i ich wagi procentowe w Rankingu Liceów 2014:

• sukcesy w olimpiadach 30%
• matura – przedmioty obowiązkowe 25%
• matura – przedmioty dodatkowe 45

Natomiast w przypadku Rankingu Techników 2014 obowiązują cztery kryteria. Są to:

• sukcesy w olimpiadach 20%
• matura – przedmioty obowiązkowe 25%
• matura – przedmioty dodatkowe 25%
• wyniki egzaminów zawodowych 30%

Oznacza to w praktyce, że czynnikiem dominującym w ocenie liceów jest matura (z łączną wagą 70%). Natomiast w przypadku techników o pozycji szkoły w dużym stopniu (30%) decydować też będą wyniki egzaminu zawodowego, co jest zgodne ze znaczeniem tego egzaminu dla uczniów i dla szkoły.

Sześć, a nawet siedem rankingów

Ogólnopolski Ranking Szkół Ponadgimnazjalnych 2014 to w istocie sześć rankingów odzwierciedlających główne aspekty pracy szkół oraz różnorodność ich misji. Przede wszystkim są to dwa rankingi główne:

• Ogólnopolski Ranking Liceów Ogólnokształcących 2014 (ranking trzykryterialny), który prezentuje 500 najlepszych liceów w Polsce.
• Ogólnopolski Ranking Techników 2014 (czterokryterialny), który prezentuje 300 najlepszych techników w naszym kraju.

Uzupełnieniem rankingów głównych są cztery ogólnopolskie rankingi w poszczególnych kryteriach i grupach kryteriów. Są to:

• Ranking Maturalny Liceów Ogólnokształcących 2014 (dwukryterialny), prezentujący 200 liceów, których uczniowie najlepiej zdali maturę w maju 2013 r.
• Ranking Maturalny Techników 2014 (dwukryterialny), prezentujący 200 techników, których uczniowie najlepiej zdali maturę w maju 2013 r.
• Ranking Szkół Olimpijskich 2014 (jednokryterialny), który prezentuje 200 liceów i techników, których uczniowie odnieśli największe sukcesy w ogólnopolskich olimpiadach w roku szkolnym 2012/2013.
• Ranking Egzaminów Zawodowych 2014, pokazujący 150 techników, które najskuteczniej przygotowały swoich uczniów do zdawania egzaminów zawodowych w roku szkolnym 2012/2013.

Dodatkowo publikujemy też

• XXIII Ranking Liceów Warszawskich 2014, pokazujący 100 najlepszych stołecznych liceów. Od strony założeń i zasad jest to od trzech lat wyciąg z głównego Rankingu Liceów 2014 (wcześniej przygotowywany był według własnej metodologii). Publikujemy jednak ranking warszawski oddzielnie zarówno ze względu na fakt, że stolica jest największym ośrodkiem edukacyjnym w Polsce, jak i z chęci zachowania tradycji, gdyż jest to najstarszy profesjonalnie przygotowywany ranking edukacyjny w Polsce.

Z regionalnej perspektywy

Dla ułatwienia porównań szkół ponadgimnazjalnych w skali lokalnej i regionalnej, przygotowaliśmy również podrankingi wojewódzkie liceów i techników, które są wyciągami z rankingów ogólnopolskich. Będę one przydatne osobom zarówno nauczycielom i władzom samorządowym, jak i rodzicom i uczniom wybierającym szkołę ponadgimnazjalną w swoim regionie zamieszkania.

Zwycięskie licea 2014

Najlepszą szkołą ponadgimnazjalną w Polsce 2014 (w grupie licealnej) jest Liceum Akademickie UMK w Toruniu. Gratulujemy dyrektorowi Arkadiuszowi Stańczykowi powrotu, po rocznej przerwie, na najwyższe miejsce na podium. Wyrazy uznania składamy też prof. Andrzejowi Tretynowi, rektorowi Uniwersytetu M. Kopernika, który konsekwentnie wspiera tę unikalną placówkę.

Na miejscu drugim – słynne XIII LO ze Szczecina, kierowane przez dyrektora Cezarego Urbana. Podkreślić należy, że szczecińska „trzynastka” najlepiej w Polsce zdała w ubiegłym roku szkolnym maturę z przedmiotów dodatkowych. Nasz wielki szacunek!

Na trzecim miejscu kolejna sława: XIV LO im. Stanisława Staszica w Warszawie, od lat kierowana przez dyrektor Reginę Lewkowicz.

W rankingu maturalnym najlepsze polskie licea zamieniły się miejscami: najlepsze wyniki (łącznie z przedmiotów obowiązkowych i dodatkowych) uzyskało XIII LO ze Szczecina przed Liceum Akademickim UMK w Toruniu.

Trzecie miejsce zajęło XXXIII LO im. Mikołaja Kopernika z Warszawy. W ogóle licea warszawskie w tym rankingu tradycyjnie dominują – wśród 40 liceów z najlepiej zdaną maturą, aż 18 znajduje się w stolicy!

W czołówce rankingu olimpijskiego znajdują się: Liceum Akademickie UMK w Toruniu, V LO im. Augusta Witkowskiego w Krakowie i XIV LO im Stanisława Staszica w Warszawie.

Zwycięskie technika 2014

Z przyjemnością informujemy, że najlepszą szkołą ponadgimnazjalną w Polsce 2014 (w grupie techników) jest Technikum Zawodowe nr 7 w Zespole Elektryczno-Mechanicznych w Nowym Sączu. Dyrektor Walenty Szarek, nauczyciele i uczniowie wspólnie wypracowali ten sukces. Gratulujemy!

Drugie miejsce zajęło ponownie Technikum Łączności nr 14 w Zespole Szkół Łączności w Krakowie kierowane przez dyrektora Antoniego Borgosza.

Na trzecim miejscu ubiegłoroczny zwycięzca lubelskie Technikum Elektroniczne im. Obrońców Lublina 1939 r., kierowane przez dyrektor Elżbietę Hanc.

Dla pełnej dokumentacji dodajmy jeszcze, że do egzaminów zawodowych najlepiej przygotowują: Technikum Zawodowe nr 7 w Zespole Elektryczno-Mechanicznych w Nowym Sączu (pierwsze miejsce), Technikum Inżynierii Środowiska i Melioracji w ZSP w Brniu, woj. małopolskie (drugie miejsce) oraz Elektroniczne w ZSE im. WP w Bydgoszczy. Gratulujemy!

Będziemy teraz uważnie śledzić komentarze, które nieuchronnie się pojawią. Posłużą nam one do korekt metodologicznych w przyszłorocznym rankingu. A wszystkim zwycięzcom XVI edycji z całego serca gratulujemy!

PERSPEKTYWY