Na konferencji Instytutu Badań Edukacyjnych przedstawiono wyniki najnowszych badań w ramach programu międzynarodowego PISA 2012. Badanie kompetencji młodzieży uzupełniono o sprawdzenie umiejętności finansowych piętnastolatków. Przedstawiamy główne wnioski i przykładowe zadania.

Polska wysoko czy nisko?

Jak wynika z badania, wiedza piętnastolatków o finansach nie jest najgorsza. Polska sytuuje się powyżej średniej krajów OECD, zgodnie z poniższą tabelą:

Jesteśmy lepsi m.in. od USA, Francji i Rosji. Jak zaznaczają badacze IBE, wynik wymaga jednak komentarza. Na przykład Szanghaj znalazł się tak wysoko, ponieważ jest miastem, a w badaniu dużą rolę grało pochodzenie młodzieży. Jak można się spodziewać, piętnastolatki z dużych miast osiągały lepsze wyniki niż piętnastolatki z małych miejscowości.

9 procent prawie wykluczonych

Jak stwierdził szef IBE dr hab. Michał Federowicz, sukces polskiej młodzieży wcale nie jest takim wielkim sukcesem jak by się wydawało. Istotniejszy od średniej jest rozkład wyników, a ten pokazuje, że niewielu polskich gimnazjalistów osiągnęło najwyższy wynik w badaniu. Najgorszy natomiast uzyskało 9% badanych, co oznacza de facto, że 9% młodych narażonych jest na ryzyko wykluczenia ze społeczeństwa.
Niepokojące jest także, że tylko 15% polskiej młodzieży posiada własne konto bankowe – to najgorszy wynik wśród wszystkich krajów uczestniczących w badaniu.

Gotowość do dorosłego życia

Jak czytamy w raporcie, badanie umiejętności finansowych ocenia stopień przygotowania 15-latków do dorosłego życia. Co istotne, badana grupa wiekowa nie miała nigdy w szkole formalnych zajęć z przedsiębiorczości, w przeciwieństwie do uczniów szkół średnich, których badanie zostanie przeprowadzone w przyszłości. Dostarczy to informacji o wpływie zajęć z przedsiębiorczości w szkołach średnich na umiejętności finansowe uczniów.
Jak podkreślano na konferencji, wiedza z finansów wymaga integracji programów nauczania kilku przedmiotów.

Mamy dobrych matematyków

Istnieje silna korelacja wyników tego badania z innymi umiejętnościami mierzonymi w PISA 2012. Jest silny związek z wynikiem z umiejętności matematycznych i czytania. Wysokie osiagnięcia polskich gimnazjalistów w tych dwóch dziedzinach tłumaczą wynik powyżej średniej w badaniu umiejętności finansowych.
"Siłę tej umiejętności można także interpretować jako wskaźnik skuteczności kształtowania umiejętności finansowych na lekcjach innych przedmiotów. W niektórych krajach pomiar umiejętności finansowych wypadł lepiej niż umiejętności matematycznych czy czytania – np. w Czechach, Australii, Nowej Zelandii", stwierdzają badacze w raporcie.

PISA 2012 tłumaczy słaby wynik matury z matematyki

Dyrektor IBE, dr hab. Michał Federowicz zaznaczył, że podstawowym wnioskiem z badania głównego PISA 2012 jest stereotypowość nauczania w szkołach. Odniósł to do tegorocznego wyniku matury z matematyki:
– Pytania trochę zmieniły w tym roku formułę i okazało się, że uczniowie nie mogli się odnaleźć w tym samym, lecz inaczej sformułowanym problemie.
Stwierdził, że dobry wynik gimnazjalistów w badaniu głównym jest pocieszający – ostatnia klasa gimnazjum osiągnęła taki sam wynik kompetencji, jak pierwsza klasa liceum – lecz bardzo możliwe, że jednorazowy.

– To może być efekt jednorazowej mobilizacji po wprowadzeniu obowiązkowej matematyki na maturze w 2010 – stwierdził prezes. 

 Przykładowe zadania

O co pytano piętnastolatków sprawdzając ich umiejętności finansowe? Przykładowe, odtajnione zadania można znaleźć poniżej: