Państwowe wyższe szkoły zawodowe od 16 lat są trwałą propozycją w systemie szkolnictwa wyższego. 36 uczelni zlokalizowanych poza głównymi ośrodkami akademickimi stanowi grupę liczącą się w polskim krajobrazie edukacyjnym. Odpowiadają na potrzeby regionów, kształcą nierzadko w deficytowych kierunkach technicznych i rolniczych. To oferta prawdziwie praktycznych studiów... blisko domu.
Uczelnie z grupy PWSZ to najbardziej naturalne miejsce do podejmowania nauki wówczas, gdy do dużego ośrodka akademickiego jest zbyt daleko. Przygotowują najczęściej absolwentów studiów I stopnia – dobrze radzących sobie na później podejmowanych studiach magisterskich w uczelniach akademickich. Słyną ze ścisłej współpracy z regionalnymi pracodawcami.
Profesor Józef Garbarczyk, rektor PWSZ w Gnieźnie, przewodniczący KRePSZ (Konferencji Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych) podkreśla, że idea szkół wyższych o praktycznych profilach kształcenia nie jest nowinką ostatnich lat. – Większość uczelni od lat oferuje studia akademickie preferujące wiedzę teoretyczną. Bywa tak, że zarządzania uczy wykładowca, który nigdy nie pracował jako lider zespołu, mechanizacji rolnictwa ktoś, kto nie przepracował ani jednego dnia w warunkach prawdziwego gospodarstwa wiejskiego. Nic więc dziwnego, że dla wielu absolwentów szkół wyższych praca pozostaje zjawiskiem teoretycznym. Profil praktyczny to kształcenie pod kątem oczekiwań pracodawców, z udziałem przedsiębiorców, menedżerów i specjalistów, bez uszczerbku dla nauki umożliwiającej dobre przygotowanie do studiów II stopnia. PWSZ podpisują rokrocznie szereg umów i porozumień z przedstawicielami lokalnych rynków pracy, nie zaniedbując zarazem kontaktów naukowych i dydaktycznych z dużymi uczelniami akademickimi.
Osoby, które zdecydują się na praktyczny profil kształcenia muszą być świadome, że będą miały mniej zajęć teoretycznych, a więcej praktycznych. Dominujące będą ćwiczenia, zajęcia praktyczne, praktyki poza uczelnią. Mury szkoły ma opuścić kompetentny absolwent, specjalista w pełni przygotowany do wykonywania zawodu. Poznaliśmy zalety kształcenia dualnego, przyglądamy się mechanizmom edukacji zawodowej wypracowanym w niemieckim systemie szkolnictwa wyższego. Baza laboratoryjna w naszych szkołach jest na dobrym i bardzo dobrym poziomie. W przypadku kierunków przyrodniczych i technicznych oznacza to, że każdy student powinien mieć dostęp do stanowisk laboratoryjnych. Tak właśnie jest w PWSZ-ach.
Praktyczne kształcenie na wysokim poziomie to warunek poprawy sytuacji zatrudnieniowej absolwentów. Profesor Zbigniew Walczyk, rektor PWSZ w Elblągu uważa, że budowa tzw. piątej ramy kwalifikacji (na którą składać się mają kompetencje zawodowe) powinna być w państwowych wyższych szkołach zawodowych ważniejsza niż tworzenie studiów II stopnia.
– Pracodawcy oczekują absolwentów gotowych natychmiast podjąć pełną gamę zadań na danym stanowisku. Owszem, tak może być, jeśli zdecydują się przyjąć studentów na praktyki na semestr przed dyplomem, dając im jednocześnie ważne dla siebie tematy prac licencjackich lub inżynierskich, prowadzonych pod kierunkiem pracowników uczelni oraz przedstawicieli pracodawcy. Wszyscy uczestnicy takiego współdziałania będą wygrani: pracodawcy mogący wybrać dla siebie najodpowiedniejszych pracowników, studenci nabywający doświadczenie praktyczne,... Modelowe rozwiązania są w tej chwili dyskutowane także w kontekście nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym. Jest nadzieja, że praktyki, realizowane już częściowo w Elblągu, zaczną wchodzić w życie w kolejnym roku akademickim.
Jakie są dzisiaj publiczne uczelnie zawodowe, jakie mogą być w najbliższej przyszłości? To pytania na wagę sukcesu kandydatów na studia. Środowisko nauczycieli akademickich tworzących programy studiów we wszystkich PWSZ starannie przygotowuje szkoły do kształcenia w oparciu o najwyższe standardy, dba o społeczny i kulturotwórczy wymiar ich środowiskowego oddziaływania, nie zaniedbuje zadań pro przedsiębiorczych i naukowych.
– Warunkiem sukcesu państwowych uczelni zawodowych jest realizacja modelu uczelni trzeciej generacji: transferujących wiedzę do otoczenia, wspomagających rozwój lokalny, inicjujących przedsiębiorczość. – Prof. Wiesław Miczulski, rektor PWSZ w Sulechowie, uczelni mającej ogromne doświadczenie w korzystaniu z nowoczesnych instrumentów i środków prorozwojowych, współtworzącej Lubuski Klaster Energetyki Odnawialnej i Efektywności Energetycznej oraz Lubuski Ośrodek Innowacji i Wdrożeń Agrotechnicznych udowadnia w codziennym funkcjonowaniu swojej PWSZ, że także z dala od potężnych ośrodków akademickich można tworzyć „przedsiębiorczą naukę”.
- Aktualna oferta PWSZ-ów to ponad 50 kierunków studiów.
- Rokrocznie około 80 000 młodych osób studiuje w uczelniach słynących z dobrze przygotowanych programów kształcenia, w których znakomicie zbilansowanne są proporcje między teorią i praktyką.
- Uczelnie z tej grupy wykształciły dotąd blisko 250 tysięcy absolwentów, z czego ponad 150 000 na studiach stacjonarnych.