Futurolodzy kreślą różne scenariusze rozwoju rzeczywistości. Niezależnie od prezentowanych wizji, działania człowieka stanowią ważną składową określającą kierunki przewidywanych przemian cywilizacyjnych. Skuteczność tych działań zależy przede wszystkim od tego, jak ludzie zostaną przygotowani do realizowania owych zmian, na jakie wartości będą się orientować, czy i na ile potrafią wytrwać w swoich wyborach, czy znajdą siły i środki do ochrony tego, co uznają za cenne i warte urzeczywistniania. Nic więc dziwnego, że coraz powszechniej kształt naszej przyszłości wiązany jest z jakością edukacji.
Znaczenia edukacji nie bagatelizowano nigdy, choć na przestrzeni wieków przypisywano jej różne funkcje. Znamy i często przywołujemy sentencję Jana Zamojskiego wyrażoną zdaniem Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie. Podobną myśl, choć w nieco zmienionej postaci, wypowiedział na początku dziewiętnastego stulecia Thomas Jefferson.
Trzeci prezydent Stanów Zjednoczonych ujął treść tej sentencji mocniejszym stwierdzeniem mówiącym, iż Edukacja jest jedyną drogą do bogactwa, potęgi i szczęścia społeczeństw. Obaj wielcy reformatorzy, choć odlegli sobie czasem i miejscami, dostrzegli znaczenie kształcenia młodzieży dla powodzenia zarówno indywidualnego, jak i społecznego. Obecnie niemal powszechnie uważa się, iż wychowanie człowieka w naszej epoce jest sprawą najważniejszą, w szczególności takie wychowanie, które przygotuje ludzi do czasów, jakie nadejdą.
Przyjmujemy także, wiedząc lub wyczuwając tylko, że przyszłość nie będzie kontynuacją dotychczasowego biegu zdarzeń, ale jej rozwój zostanie skierowany na nową drogę. Chcemy w każdym razie w to wierzyć, przeżywając występujące we współczesnym świecie rozliczne zagrożenia. Wizjonerzy mówią, iż współczesna epoka jest wyścigiem między wychowaniem i katastrofą.
Zwracamy się więc ku szkole, bo ta, będąc jedną z najstarszych i najważniejszych instytucji życia społecznego, gromadzi w sobie wielki kapitał ludzkiej wiedzy i doświadczenia, którego nie można zmarnować. To w szkole, ciągle jeszcze, kształtowana jest zasadnicza część kapitału intelektualnego kraju decydującego o kierunkach i tempie jego rozwoju. Tutaj także rozstrzygają się przyszłe losy wielu przedstawicieli młodego pokolenia.
Nie może więc dziwić fakt, że dobra szkoła jest obiektem zainteresowania, a nawet pożądania, wielu podmiotów życia społecznego. Dostać się do dobrej szkoły to marzenie większości uczniów. Ale nie tylko. Także rodzice są dumni, gdy ich dzieci uczęszczają do szkoły cieszącej się wysokim prestiżem. Praca w wyróżniającym się gimnazjum czy liceum stanowi czynnik dowartościowujący nauczyciela, a administracja oświatowa bardzo często wypracowanym w takich placówkach rozwiązaniom nadaje status rozwiązań wzorcowych.
Dosyć powszechnie przyjmujemy, że dobra szkoła wyposaża swoich absolwentów w szeroką wiedzę i umiejętności wyznaczone programem kształcenia. To prawda, ale niepełna. Ważne jest także to, co oferuje swoim uczniom poza standardowo ujmowanymi zadaniami, na ile inspiruje do podejmowania zadań ponadprogramowych, do aktywnego uczestnictwa w kulturze, pracy na rzecz rozwoju własnego, na rzecz innych ludzi, na rzecz środowiska. Dobre jest to, co służy przekraczaniu ograniczeń i prowadzi do mądrości. Taka szkoła nie jest możliwa bez nauczycieli, którzy chcą i potrafią odkrywać i rozwijać tkwiący w młodzieży potencjał, ich predyspozycje i talenty.
To oczywiste, że nasze licea i technika są zróżnicowane. Z pewnym uproszczeniem można przyjąć, że każde z nich posiada swoją specyfikę i niepowtarzalny charakter. Jednocześnie w tej różnorodności chcielibyśmy mieć możliwość dokonywania w miarę zobiektywizowanych porównań. Taką możliwość – powiedzmy od razu, że daleką od idealnej – przynosi ranking szkół, którego podstawę stanowią wspólne dla wszystkich kryteria. Jednolitość przyjętych kryteriów pozwala zobaczyć, jak dana szkoła prezentuje się w zestawieniu z innymi, czy i w jakim zakresie od nich się odróżnia, a nade wszystko – jakie są jej najmocniejsze strony. Jest więc Ranking Szkół Ponadgimnazjalnych Perspektyw źródłem wiedzy dla gimnazjalistów i ich rodziców, którzy stoją przed podjęciem
ważnej decyzji: jaką wybrać szkołę, by odpowiadała zarówno oczekiwaniom jak i uwarunkowaniom kandydata. ucznia. I chociaż poszczególne kryteria rankingu nie obejmują wszystkich aspektów funkcjonowania szkoły, to przecież wzięte łącznie pozwalają uznać, iż w najlepszych rankingowych liceach i technikach młodzież zdolna, pracowita i otwarta na pomoc ze strony swych nauczycieli-mistrzów, ma stworzone najlepsze warunki dla rozwijania swoich talentów.
Jan Łaszczyk
