Mit numer 1: Muszę teraz wybrać dobrze, bo jest to decyzja na całe życie
Nie ma to jak poczuć ciężar decyzji. A jeszcze lepiej, gdy samemu, a często też przy pomocy otoczenia sprawimy, że ciężar ten rośnie niebotycznie. Tak właśnie łatwo zrobić w przypadku wyboru studiów, czy rozpoczynania pracy. Wystarczy sobie wyobrazić, że to, co zdecyduję teraz, wpłynie na całe moje życie i... paraliż gotowy!
To bardzo ciekawe, że wiele osób i organizacji czerpie niesamowitą przyjemność ze straszenia ludzi. Pamiętam prezentację, na której pokazywano jak szybko zmienia się świat. Powstają nowe zawody, których wcześniej nie było, ilość informacji, które otrzymujemy w ciągu dnia jest większa, niż ta, do której nasi prapradziadowie mieli dostęp w czasie całego swojego życia, itp. Wszystko w rytmie mocnej muzyki. Można się przestraszyć i pomyśleć „jak ja mam się w tym odnaleźć, skoro nie da się tego nawet zrozumieć?”
Moja rada: odrobinę odpuścić. Okazuje się, że stare powiedzenie „im bardziej świat się zmienia, tym bardziej pozostaje taki sam” zawiera sporo prawdy. Mogą pojawiać się nowe zawody, możliwości, czy zagrożenia, ale podstawowe zasady pozostają takie same. Jedną z nich jest ta, że zawsze możesz skorygować swój kurs!
Zapytałem na jednym z wykładów dla maturzystów, czy ktoś wyobraża sobie siebie w wieku 35 lat. Okazało się, że nie bardzo. Trudno się temu dziwić. Nikt nie wie, gdzie będzie za ponad 15 lat! Na pewno każdy chce, żeby to było jakieś ciekawe, inspirujące, dające poczucie szczęścia miejsce. Ale, tak naprawdę, jak mam wymyślić sobie moją drugą połowę życia, gdy tak naprawdę niewiele jeszcze o nim wiem?
Odpowiedź: nie wymyślaj, tylko sprawdź. Człowiek uczy się całe życie. Najczęściej tego, że coś źle zrozumiał i miał błędne wyobrażenie o świecie. Jedno z takich moich błędnych wyobrażeń o świecie brzmiało „trzeba od razu wymyślić rozwiązanie w 100% kompletne i dobre”. Często się słyszy, że ktoś miał dobry pomysł na biznes. Albo, gdy masz podjąć decyzję, jako dobrą radę możesz usłyszeć „musisz to dobrze przemyśleć”. Dodatkowo efekt ten wzmacnia system oceniania wiedzy w szkole, w którym na drodze od zadania do rozwiązania nie otrzymujesz informacji zwrotnej, tylko masz jedną szansę na zrobienie czegoś dobrze.
W życiu na szczęście może być inaczej! Możesz podjąć decyzję, nauczyć się czegoś i na podstawie tego podjąć kolejną, która pozwoli Ci na pokierowanie swoim życiem w pożądanym przez Ciebie kierunku. Nie chodzi o to, żeby dobrze wybrać od razu, tylko wybrać najlepiej jak potrafisz w tym momencie i zweryfikować jak najszybciej swoje hipotezy odnośnie tych pomysłów.
Mit związany z ludźmi, którzy „mieli pomysł na biznes” jest strasznie szkodliwy, bo wiele osób siedzi całymi dniami wymyślając różnie mniej lub bardziej praktyczne biznesplany. Jeżeli nie są zadowoleni, myślą dalej, bo przecież wszystko musi być zrobione dobrze. Problem polega na tym, że myślenie w oderwaniu od rzeczywistości nic nie daje! Nie da się ulepszyć żadnego pomysłu bez działania.
Podobnie jest w przypadku pomysłu na życie. Warto dołożyć wszelkich starań, żeby go jakoś sobie opisać. Zastanowić się, czego chcę, a czego nie chcę? Co mnie interesuje, a co nie? Jakie możliwości daje mi każda opcja? W czym jestem dobry? Odpowiedzi na każde z tych pytań można podzielić na 2 kategorie: faktów i hipotez. Jeżeli czegoś nie jesteś pewien na 100%, to jest to hipoteza, którą trzeba zweryfikować. Jeżeli zrobisz sobie taką listę odnośnie swoich decyzji życiowych, to może być dla Ciebie mocno zaskakujące.
Co z tym teraz zrobić? Po prostu podejmując decyzję zdawać sobie sprawę, na jakiej podstawie je podejmujesz. Im bardziej zbudowana na faktach, tym solidniejsza. Fakty najczęściej biorą się ze sprawdzenia rzeczywistości a nie myślenia o niej. Wraz z doświadczeniem i poznawaniem siebie i świata naturalnie zmieniasz swój sposób podejmowania decyzji. To prawda, że decyzję podejmujesz raz, ale ona ustawia Cię na pewnym kursie, który zawsze możesz skorygować kolejnymi decyzjami!
Wniosek: podejmując ważne decyzje rób to starannie, ale niech nie paraliżuje Cię lęk, że nie da się jej już zmienić. Wprost przeciwnie, musisz nauczyć się żyć ze zmianą - ale to już temat na kolejną rozmowę.
Mariusz Kapusta – absolwent SGH, pracował tuż po studiach w wielkiej korporacji, doświadczony manager i przedsiębiorca. Prowadzi firmę szkoleniowo-doradczą Leadership Center. Założyciel proaktywnie.pl, maratończyk, triathlonista, człowiek kochający życie. Prowadził - z dużym powodzeniem – warsztaty dla maturzystów podczas Salonu Maturzystów 2013.
