Podczas konferencji zorganizowanej w Warszawie 15 kwietnia 2016 r., odbyło się podsumowanie projektu Szkoła demokracji, zrealizowanego przez Fundację Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Szkoła to dla większości młodych ludzi pierwsze (i czasem jedyne) miejsce, w którym mogą doświadczyć aktywności obywatelskiej – obecnie bardzo często jest to negatywne przeżycie. Uczniowie i uczennice nie czują, że mogą w jakikolwiek sposób wpływać na funkcjonowanie szkoły. Badania przeprowadzone przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO) pokazały, że postrzegają oni szkołę jako instytucję, w której o wszystkim decydują dorośli, a samorząd uczniowski nie reprezentuje uczniów. Zaangażowanie młodzieży w aktywność wolontariacką i działania społeczne w szkole spada wraz z wiekiem. Szkoła skutecznie zniechęca młodych do aktywności społecznej i przekonuje ich, że warto zajmować się tylko własnymi sprawami.
Skutkuje to niskim poziomem zaangażowania w wieku dorosłym – od kilku lat najniższą frekwencję w wyborach odnotowuje się w grupie wiekowej 18-25, na poziomie znacznie poniżej średniej europejskiej utrzymuje się zaangażowanie w wolontariat i aktywność w organizacjach społecznych.
CEO chce zmienić tę tendencję i dlatego od 2008 r. prowadzi projekty skierowane do uczniów i nauczycieli zainteresowanych wspieraniem samorządności uczniowskiej, warsztaty dla liderów i opiekunów, kursy internetowe, stronę www.samorzaduczniowski.pl i wydaje publikacje poświęcone tej tematyce. W różnego rodzaju przedsięwzięciach wzięło udział m.in. 2000 szkół, kilkanaście tysięcy uczniów i nauczycieli.
Celem projektu Szkoła demokracji było wzmocnienie mechanizmów demokratycznych w polskich szkołach i zwiększenie udziału uczniów w decydowaniu o wspólnych sprawach.
W projekcie wzięło udział ponad 170 szkół, które w roku szkolnym 2015/2016 pracowały nad wprowadzeniem w życie kryteriów, które wypracowało CEO oraz które są kluczowe do istnienia w szkole dobrych warunków do rozwoju i partycypacji uczniowskiej, a także kształtowania postawy obywatelskiej uczniów i uczennic.
Aby uzyskać tytuł Szkoły demokracji, zespoły szkolne miały za zadanie spełnienie poniższych kryteriów zawierających się w 7 obszarach:
1. Wybory reprezentacji:
- W szkole odbywają się wybory zgodne z demokratycznymi zasadami (powszechne, równe, bezpośrednie, z tajnym głosowaniem).
- Wszyscy uczniowie i uczennice mają czynne i bierne prawa wyborcze.
- Uczniowie i uczennice znają swoich kandydatów i ich programy.
2. Działania uczniów i uczennic:
- Władze Samorządu Uczniowskiego są niezależne i samodzielne w planowaniu oraz realizacji swoich przedsięwzięć.
- Władze SU przynajmniej raz w trakcie kadencji zbierają informacje o potrzebach i pomysłach uczniów, uwzględniają je w planowaniu swoich działań.
- Uczniowie mogą liczyć na pomoc SU i szkoły w realizacji swoich pomysłów.
3. Komunikacja i media:
- Uczniowie i uczennice mogą inicjować powstawanie i prowadzić szkolne media, istnieje min. jeden środek przekazu dla społeczności uczniowskiej.
- Władze SU i dyrekcja dbają o to, żeby wszyscy mogli łatwo się z nimi komunikować.
4. Podejmowanie decyzji:
- Istotne decyzje dotyczące uczniów i uczennic są podejmowane w drodze konsultacji lub współdecydowania.
- Ważne dokumenty szkolne są konsultowane z reprezentantami uczniów i uczennic.
- Przedstawiciele i przedstawicielki młodzieży, kadry pedagogicznej, rodziców spotykają się regularnie.
5. Uczenie się i nauczanie:
- Kryteria oceniania są znane i rozumiane przez uczniów.
- Wewnątrzszkolny system oceniania został poddany konsultacjom z uczniami i uczennicami.
- Nauczyciele i nauczycielki włączają uczniów i uczennice w proces oceniania i udzielania informacji zwrotnej.
6. Zasoby i kwestie formalne:
- Władze Samorządu Uczniowskiego mają możliwość korzystania ze środków finansowych oraz zasobów rzeczowych szkoły lub rady rodziców na jasnych i określonych zasadach.
- Istnieje uchwalony przez uczniów i uczennice Regulamin SU, zawierający zapisy zgodne z ustawą o systemie oświaty.
7. Otwarta szkoła:
- Szkoła zapewnia uczniom i uczennicom możliwość wyznawania różnorodnych wartości i obrony łamanych praw.
- Szkoła jest również otwarta na działania społeczności lokalnej i umożliwia korzystanie ze swoich zasobów.
Zwycięskie szkoły otrzymały na zakończenie konferencji certyfikaty Szkoły demokracji.
Szczegółowe informacje na: