Piętnasta edycja Ogólnopolskiego Rankingu Szkół Ponadgimnazjalnych skłania do kilku jubileuszowych refleksji. Przede wszystkim chcemy serdecznie podziękować wszystkim, którzy pomagali nam przez te lata zbierać i opracowywać dane do tej nietypowej publikacji.
Naszymi znakomitymi partnerami byli od początku przewodniczący i sekretarze komitetów głównych olimpiad przedmiotowych. Zawsze mogliśmy liczyć na rektorów najlepszych polskich uczelni. Szczególne słowa podziękowania należą się też dyrektorom okręgowych komisji egzaminacyjnych – cichym bohaterom polskiej edukacji – którzy sprawnie wdrożyli system egzaminów zewnętrznych w Polsce i dzięki którym od trzech lat możemy opierać nasze analizy na wiarygodnych danych z egzaminów maturalnych i zawodowych.
Dziękujemy za wszystko też serdecznie kolejnym ekipom kierowniczym Ministerstwa Edukacji Narodowej, którzy zawsze uznawali nasz ranking za ważny element budowania kultury jakości w polskiej edukacji.
Zaczęło się od olimpiad
Od momentu swego powstania, aż do 2010 roku Ogólnopolski Ranking Szkół Ponadgimnazjalnych (ORSP) był rankingiem jednokryterialnym, opartym na wynikach olimpiad przedmiotowych i zawodowych (finansowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i znajdujących się w rejestrze MEN). Wynikało to z faktu, że właśnie olimpiady były w pierwszych latach publikowania rankingu jedynym kryterium spełniającym wymogi obiektywnego narzędzia ogólnopolskiej oceny.
Ponieważ jednak liczba olimpiad rośnie z roku na rok, a jednocześnie część z nich uzyskała od CKE status zwalniający z egzaminu przedmiotowego lub zawodowego, więc dla sukcesów szkoły w olimpiadach „maturalnych” zastosowaliśmy w tym roku zwiększony przelicznik. W sumie zostało uwzględnionych w tegorocznym rankingu 48 olimpiad krajowych.
Po raz pierwszy w rankingu uwzględnione zostały osiągnięcia uczniów i szkół w olimpiadach międzynarodowych. Pod uwagę wzięliśmy 11 takich olimpiad.
Matura prawdę powie
Zarówno odbiorcy rankingu, jak i członkowie jego Kapituły już od kilku lat sygnalizowali potrzebę rozszerzenia kryteriów o wyniki egzaminu maturalnego. Dlatego w rankingu 2011 wykorzystane zostały wyniki matury – zarówno w odniesieniu do przedmiotów obowiązkowych, jak i dodatkowych.
Było to ważne również dla twórców ORSP, gdyż zdawaliśmy sobie sprawę, że nie każdy rodzic i uczeń rozpoczyna analizę rankingu od przeczytania uwag metodologicznych. Mogło powstawać mylne wrażenie, że ranking prezentuje wszystkie najlepsze licea i technika w Polsce, a przecież oceniał on wyłącznie szkoły nastawione na udział w olimpiadach przedmiotowych. Od 2011 roku tę możliwość pomyłkowych interpretacji udało się wyeliminować.
Okiem uczelni
Kolejnym nowym kryterium wprowadzonym dwa lata temu jest ocena szkół ponadgimnazjalnych z punktu widzenia uczelni akademickich. Wyszliśmy z przekonania, że to właśnie uczelnie są odbiorcą głównego „produktu” liceów i techników, jakim są ich absolwenci – kandydaci na studia. A kryzys demograficzny zmusza (lub wkrótce zmusi) uczelnie do większego zainteresowania się szkołami, które dają im najlepszych kandydatów!
Dane do tego kryterium uzyskaliśmy poprzez ogólnopolskie badanie ankietowe wśród władz rektorskich i dziekańskich oraz przedstawicieli pionów spraw studenckich i rekrutacji polskich uczelni. W edycji 2013 zachowano to kryterium z wagą 5%.
Uznaliśmy, że te cztery wymienione powyżej kryteria – olimpijskie, dwa maturalne oraz akademickie – pozwolą wszechstronnie ocenić wszystkie polskie licea ogólnokształcące. Oczywiście, kryteria te zostały uwzględnione w rankingu z różnymi wagami, adekwatnymi do ich znaczenia w ocenie pracy szkoły – zastosowanych z punktu widzenia szans jej absolwenta na odniesienie sukcesu na wybranych przez niego studiach.
Technika pod lupą
Ogólnopolski Ranking Techników publikujemy po raz trzeci. Naprawiamy w ten sposób historyczną niesprawiedliwość, której doświadczał przez wiele lat ten rodzaj szkolnictwa ponadgimnazjalnego, uznawany w swoim czasie przez niektórych edukacyjnych decydentów za pozbawiony przyszłości… Życie pokazało, że bez tego rodzaju szkół nie zbuduje się nowoczesnej gospodarki. W rankingu pokazujemy najlepsze z nich.
W ubiegłym roku w rankingu techników uwzględniliśmy po raz pierwszy wyniki egzaminów zawodowych. Mają one charakter zewnętrzny, czyli znakomicie nadają się jako obiektywny miernik oceny.
Decyduje Kapituła
Zadaniem Kapituły Rankingu – powoływanej przez działającą na zasadzie non-profit Fundację Edukacyjną „Perspektywy” – jest ustalenie metodologii rankingu (w tym przyjęcie kryteriów i nadanie im procentowej wagi), nadzór nad prawidłowością gromadzenia i weryfikacji danych oraz zatwierdzenie ostatecznych wyników rankingu.
W skład Kapituły Ogólnopolskiego Rankingu Szkół Ponadgimnazjalnych 2013 wchodzą przedstawiciele trzech ważnych środowisk edukacyjnych:
- przewodniczący komitetów głównych olimpiad przedmiotowych,
- dyrektorzy okręgowych komisji egzaminacyjnych (OKE), oraz
- rektorzy z Komisji ds. Kształcenia Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP).
Osobą spinającą symbolicznie i praktycznie wymienione powyżej grupy jest przewodniczący Kapituły – prof. dr hab. Jan Łaszczyk, rektor Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Będąc osobą powszechnie znaną i szanowaną w środowisku akademickim i nauczycielskim, prof. Łaszczyk jest zarazem pasjonatem podnoszenia jakości kształcenia na wszystkich szczeblach polskiej edukacji. A przecież temu właśnie służą rankingi publikowane przez Perspektywy i Rzeczpospolitą.
W posiedzeniu Kapituły, które odbyło się 8 listopada 2012 r. w Warszawie, wzięli także udział zaproszeni goście z centralnych instytucji edukacyjnych: prof. Marek Rocki – senator RP, przewodniczący Polskiej Komisji Akredytacyjnej, Sławomir Żałobka – dyrektor Departamentu Informacji i Promocji Ministerstwa Edukacji Narodowej i inni przedstawiciele MEN oraz dr Marcin Smolik – kierownik Wydziału Sprawdzianu i Egzaminów z Zakresu Kształcenia Ogólnego Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (CKE).
W tym poszerzonym, kompetentnym merytorycznie składzie Kapituła omówiła i zatwierdziła metodologię rankingu 2013.
Kryteria i wagi
Decyzją dostojnej Kapituły Rankingu, po debacie i konsultacjach, ustalone zostały następujące kryteria i ich wagi procentowe w Ogólnopolskim Rankingu Liceów 2013:
- sukcesy w olimpiadach 30%
- matura – przedmioty obowiązkowe 25%
- matura – przedmioty dodatkowe 40%
- opinia akademicka 5%.
Natomiast w przypadku Ogólnopolskiego Rankingu Techników 2013 obowiązuje pięć kryteriów. Są to:
- sukcesy w olimpiadach 20%
- matura – przedmioty obowiązkowe 30%
- matura – przedmioty dodatkowe 15%
- wyniki egzaminów zawodowych 30%
- opinia akademicka 5%.
Oznacza to w praktyce, że czynnikiem dominującym w ocenie liceów jest matura (z łączną wagą 65%). Natomiast w przypadku techników o pozycji szkoły na równi z maturą z przedmiotów obowiązkowych decydować będą wyniki egzaminu zawodowego, co jest zgodne ze znaczeniem tego egzaminu dla uczniów i dla szkoły.
Pięć rankingów, a nawet sześć
Ogólnopolski Ranking Szkół Ponadgimnazjalnych 2013 to w istocie pięć rankingów odzwierciedlających główne aspekty pracy szkół oraz różnorodność ich misji. Przede wszystkim są to dwa rankingi główne:
- Ogólnopolski Ranking Liceów Ogólnokształcących 2013 (ranking czterokryterialny), który prezentuje 500 najlepszych liceów w Polsce.
- Ogólnopolski Ranking Techników 2013 (pięciokryterialny), który prezentuje 250 najlepszych techników w naszym kraju.
Uzupełnieniem rankingów głównych są trzy ogólnopolskie podrankingi w poszczególnych kryteriach i grupach kryteriów. Są to:
- Ranking Maturalny Liceów Ogólnokształcących 2013 (dwukryterialny), prezentujący 200 liceów, których uczniowie najlepiej zdali maturę w maju 2012 r.
- Ranking Maturalny Techników 2013 (dwukryterialny), prezentujący 200 techników, których uczniowie najlepiej zdali maturę w maju 2012 r.
- Ranking Szkół Olimpijskich 2013 (jednokryterialny), który prezentuje 200 liceów i techników, których uczniowie odnieśli największe sukcesy w ogólnopolskich olimpiadach w roku szkolnym 2011/2012.
Dodatkowo publikujemy też
- Ranking Egzaminów Zawodowych 2013, pokazujący 150 techników, które najskuteczniej przygotowały swoich uczniów do zdawania egzaminów zawodowych w roku szkolnym 2011/2012.
Z regionalnej perspektywy
Przygotowaliśmy również podrankingi wojewódzkie, które są wyciągami z głównych rankingów ogólnopolskich. Będę one przydatne osobom wybierającym szkołę ponadgimnazjalną w swoim regionie zamieszkania.
Zamieszczamy je na stronach: www.licea.perspektywy.pl (licea ogólnokształcące) oraz www.technika.perspektywy.pl (technika).
Publikujemy też XXII Ranking Liceów Warszawskich 2013. Do 2011 roku był on przygotowywany oddzielnie, według innej metodologii. Teraz jest wyciągiem z rankingu głównego.
Zwycięzcy 2013
Najlepszą szkołą ponadgimnazjalną w Polsce 2013 (w grupie licealnej) jest LO nr XIV im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu. Gratulujemy dyrektorowi Markowi Łaźniakowi, który dzięki wielkiej pracy własnej i zespołu wprowadził szkołę z powrotem na szczyt klasyfikacji.
Na miejscu drugim – zwycięzca 2012, Liceum Akademickie UMK w Toruniu. Gratulujemy dyrektorowi Arkadiuszowi Stańczykowi i władzom Uniwersytetu M. Kopernika, które konsekwentnie wspierają tę unikalną placówkę.
Na trzecim miejscu kolejna sława: III LO im. Marynarki Wojennej RP w Gdyni, słynna „Trójka”, od lat kierowana przez dyrektora Wiesława Kosakowskiego.
W podrankingu maturalnym wielki sukces liceów z Warszawy. Zwyciężyło LXVII LO im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego przed II LO z Oddz. Dwujęzycznym im. Stefana Batorego oraz 2 Społecznym LO STO im. Pawła Jasienicy. W pierwszej „10” rankingu maturalnego jest aż sześć liceów ze stolicy. Wiceprezydent Włodzimierz Paszyński, odpowiadający za stołeczną oświatę, ma powody do dumy!
W czołówce podrankingu olimpijskiego znajdują się: LO nr XIV im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu, Liceum Akademickie UMK w Toruniu oraz V LO im. Augusta Witkowskiego w Krakowie.
Tyle o liceach. Jeśli chodzi o technika, to najlepszą szkołą ponadgimnazjalną w Polsce 2013 (w grupie techników) jest Technikum Elektroniczne im. Obrońców Lublina 1939 r. z Lublina. To wielki sukces dyrektor Elżbiety Hanc i jej zespołu!
Drugie miejsce zajął ubiegłoroczny zwycięzca: Technikum Łączności nr 14 w Zespole Szkół Łączności w Krakowie, a trzecie miejsce Technikum Elektroniczne w Zespole Szkół im. Wojska Polskiego w Bydgoszczy. To technika, które kształcą prawdziwych fachowców, z maturą otwierającą im drogę na studia.
Dla pełnej dokumentacji dodajmy jeszcze, że do egzaminów zawodowych najlepiej przygotowuje warszawskie Technikum Poligraficzne im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie.
Będziemy teraz uważnie śledzić komentarze, które pojawią się nieuchronnie na naszych stronach internetowych. Posłużą nam one do korekt metodologicznych w przyszłorocznym rankingu. A wszystkim zwycięzcom Jubileuszowej edycji z całego serca gratulujemy!
Waldemar Siwiński