We wtorek 8 marca, pod przewodnictwem prof. Michała Kleibera, obradowała Kapituła Rankingu Szkół Perspektywy 2022, która zatwierdziła metodologie tegorocznej edycji. Ranking Uczelni Akademickich, przygotowywany przez Fundację Edukacyjną „Perspektywy” już po raz XXIII, oparty będzie generalnie na takiej samej metodologii, jak w roku ubiegłym, przy utrzymaniu tego samego zestawu siedmiu kryteriów i ich wag, z tym, że do rankingu włączono trzy nowe wskaźniki szczegółowe oraz doprecyzowano sposób liczenia jednego ze wskaźników umiędzynarodowienia. Nie zmieni się metodologia Rankingu Kierunku Studiów.
Jak analizowaliśmy ranking?
Zanim zaprosiliśmy polskie uczelnie do udziału w Rankingu Szkół Wyższych Perspektywy 2022, przeanalizowaliśmy szczegółowo uwagi i wnioski po edycji ubiegłorocznej, która po raz drugi uwzględniała stan prawny wprowadzony ustawą „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce” z 20 lipca 2018 roku. Przeprowadziliśmy też konsultacje z konferencjami rektorów.
Główny wniosek z tego cyklu debat jest taki, że zmiany wprowadzone do metodologii w poprzednich dwóch latach sprawdziły się. Zarazem uznano za celowe wprowadzenie w ograniczonym procentowo stopniu (łącznie 5 procent) trzech nowych wskaźników, które wynikają ze zmian w systemie szkolnictwa wyższego w Polsce i na świecie w ostatnich latach i sposobach jego raportowania.
Uwaga: jak już wcześniej informowaliśmy, ze względu na termin publikacji tegorocznego rankingu nie będzie jeszcze możliwe uwzględnienie w nim wyników ewaluacji działalności naukowej uczelni 2022, gdyż zostaną one ogłoszone już po publikacji rankingu
Co zmieniliśmy w Rankingu Uczelni Akademickich 2022?
Po pierwsze. Do kryterium INNOWACYJNOŚĆ wprowadzony został nowy wskaźnik: „Przychody z komercjalizacji bezpośredniej”, który odzwierciedla zdolność uczelni do wdrażania badań mierzoną wartością sprzedaży przez uczelnię wyników działalności naukowej lub know-how związanego z tymi wynikami - w odniesieniu do ogółu pracowników zaangażowanych w działalność badawczo-wdrożeniową. Wprowadzenie tego wskaźnika (a właściwie jego przywrócenie, gdyż był on już kiedyś w rankingu, tylko wycofano go ze względu na zastrzeżenia do jakości raportowanych danych…) było możliwe dzięki uwzględnieniu tego obszaru w ewaluacji działalności naukowej uczelni, za czym poszła radykalna poprawa jakości danych raportowanych przez uczelnie do POL-on (i wykorzystywanych przez SEDN - Systemu Ewaluacji Działalności Naukowej). Wskaźnik ten został uwzględniony z wagą 2 procent, które zostały „wygospodarowane” poprzez korektę wagi wskaźnika „patenty krajowe”.
Po drugie. Do kryterium EFETYWNOŚĆ NAUKOWA wprowadzony został nowy wskaźnik: „SDG – wkład uczelni w realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju” (Sustainable Development Goals). Jest to nowatorska koncepcja poznawcza, która odnosi się do opublikowanych przez ONZ w 2015 roku 17. celów zrównoważonego rozwoju. Wskaźnik pokazuje jaki jest wkład poszczególnych uczelni w realizacji tych szlachetnych celów koncentrujących się wokół jakości życia. W tym przypadku oceniana będzie obecność problematyki objętej tymi celami w badaniach i publikacjach uczelni. Uwaga: dzięki pionierskiej metodzie wypracowanej przez Elsevier przyporządkowanie publikacji do poszczególnych SDG realizowane będzie bezpośrednio, bez konstruktów przejściowych typu kody ASJC. Wskaźnik został uwzględniony z wagą 2 procent, które zostały „wygospodarowane” poprzez korektę wagi innych wskaźników uwzględnianych w tym kryterium.
Po trzecie. Do kryterium UMIĘDZYNARODOWIENIE dodany został nowy wskaźnik: „Uczestnictwo w uniwersytecie europejskim”. Premiuje on (po równo) uczelnie, które zostały wyłonione w konkursie Komisji Europejskiej. Wskaźnik uwzględniono z wagą 1 procent, który został „wygospodarowany” poprzez zmniejszenie wagi wskaźnika „programy studiów w językach obcych”.
W uzasadnieniu tej decyzji Kapituła podkreśliła, że uczestnictwo uczelni w uniwersytecie europejskim zapewni dzisiejszym maturzystom, a w przyszłości studentom tych uczelni lepsze możliwości nabycia doświadczenia międzynarodowego w trakcie studiów, co dla wielu osób jest ważnym argumentem za wyborem danej uczelni. Uznanie uniwersytetu europejskiego odbywa się w rygorystycznej procedurze konkursowej, co powoduje, że jest to wskaźnik „mocny”. Ważne, że liczba uznanych i finansowanych przez Komisję Europejską konsorcjów będzie rosnąć. Aktualny wykaz 41 istniejących uniwersytetów europejskich jest na stronie: https://education.ec.europa.eu/european-universities-factsheets. W uniwersytetach europejskich uczestniczy już 14 uczelni polskich.
Kapituła przyjęła też, że inaczej wyliczany będzie wskaźnik „Studenci cudzoziemcy” – określający obecność studentów obcokrajowców w proporcji do ogólnej liczby studentów. O ile w poprzednich edycjach wskaźnik skalowany był liniowo, to od edycji 2022 nastąpi zmiana: maksymalną liczbę punktów uzyskają uczelnie, które mają wskaźnik umiędzynarodowienia co najmniej 30 procent (uczelnie o wskaźniku umiędzynarodowienia do 30 procent w dalszym ciągu skalowane będą liniowo). Źródło: POL-on. (3%)
Zwracamy uwagę, że przy wprowadzeniu powyższych zmian nie ulegną zmianie wagi żadnego z kryteriów rankingu uczelni akademickich. Natomiast łączna waga procentowa wprowadzonych zmian nie przekroczy 5 procent. Zgodnie z przyjętymi przez Kapitułę Rankingu zasadami, zapewni to w pełni możliwość porównywania wyników rankingu w układzie „rok do roku”.
Co zmieniliśmy w Rankingu Kierunków Studiów?
Jedyna zmiany formalna w metodologii Rankingu Kierunku Studiów to nowe zasady wyliczania wskaźnika „Studenci zagraniczni” (tak samo, jak w Rankingu Uczelni Akademickich) oraz rozszerzenie wykazu ocenianych kierunków.
W RKS 2022 ocenione zostaną 73 kierunki studiów (było 71) w 9. obszarach obejmujących nauki: humanistyczne, społeczne, ekonomiczne, ścisłe, przyrodnicze, techniczne, medyczne i o zdrowiu, a także rolnicze, leśne i weterynaryjne. Również po raz pierwszy podejmiemy próbę oceny kierunku Ratownictwo medyczne, a także wydzielimy z kierunków rolniczych i leśnych kierunek Ogrodnictwo.
W przypadku rankingu kierunku „Architektura” wykorzystamy nowy wskaźnik dodatkowy, którym będą wyniki egzaminu na uprawnienia projektowe. Egzaminy na uprawnienia odbywają się dwukrotnie w ciągu roku i są przeprowadzane przez Izbę Architektów RP. Odbywają się w całej Polsce, we wszystkich izbach okręgowych, na tych samych zasadach i przy użyciu jednakowego zestawu pytań, co gwarantuje ich porównywalność. Wskaźnik ten zostanie uwzględniony z taką samą wagą jak wyniki egzaminów lekarskich w przypadku kierunku lekarskiego i egzaminu na aplikacje w przypadku kierunku „Prawo”.
Wyzwaniem będzie tradycyjnie sprawne przeprowadzenie „procedury kalibracyjnej” ocenianych kierunków. , ale razem z naszymi partnerami z uczelni mamy już w tym zakresie dwuletnią praktykę, jesteśmy więc przekonani, że uda się nam wspólnie zrobić to i tym razem!
Kiedy opublikujemy ranking?
Perspektywy starają się co roku, aby Ranking Szkół Wyższych był opublikowany jeszcze zanim maturzyści odbiorą świadectwa dojrzałości, gdyż są oni jego głównym adresatem. Udawało się to nam przez poprzednie 22 lata. Dołożymy starań, aby w edycji 2022 tradycji tej dochować - ogłoszenia wyników rankingu należy spodziewać się w pierwszej połowie czerwca!
Waldemar Siwiński
Kierownik „Rankingu Szkół Wyższych”
Fundacja Edukacyjna Perspektywy
Strona rankingu ranking.perspektywy.pl