Siedem sesji plenarnych, pięć sesji równoległych, dwa wydarzenia towarzyszące, gala nagrody „Gwiazdy Umiędzynarodowienia 2023” i konkursu INTERSTUDENT, równoległe posiedzenie Prezydium KRASP i spotkanie uczelni programu „Incubating Freedom” – oto skrócony bilans uroczyście otwartej 9 lutego w Białymstoku corocznej konferencji „Studenci Zagraniczni w Polsce”. Konferencję po raz szesnasty organizują w ramach programu „Study in Poland” Fundacja Edukacyjna Perspektywy, KRASP oraz uczelnia gospodarz – w tym roku: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku.

– Białystok to miasto wielokulturowe, miasto wielu religii i wielu perspektyw, a z drugiej strony to miasto akademickie, siedziba kilkunastu świetnych uczelni – mówił prof. dr hab. Adam J. Krętowski, rektor Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, otwierając XVI konferencję „Studenci Zagraniczni w Polsce”. – Umiędzynarodowienie dla uniwersytetu, którym kieruję, ale też dla innych białostockich uczelni i dla całego miasta czy regionu stanowi fundament rozwoju. Dlatego traktuję jako wielkie wyróżnienie fakt, że konferencja na temat umiędzynarodowienia organizowana jest w Białymstoku, a jej gospodarzem został właśnie białostocki Uniwersytet Medyczny.

Pokonaliśmy zakręty!

Obecny na otwarciu konferencji prof. dr hab. inż. Teofil Jesionowski, rektor Politechniki Poznańskiej, jako przedstawiciel Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich podkreślał, że dzisiaj idea umiędzynarodowienia uniwersytetów polskich to najgłębszy wyraz odpowiedzialności za przyszłe pokolenia. – Zarówno pandemia, jak i wciąż trwająca na Ukrainie wojna uświadamiają nam, jak istotna jest obecnie współpraca i połączony wysiłek zadbania o jakość kształcenia, o wspólne wypracowanie potencjału w dążeniu do rozwoju. Dlatego ta konferencja stanowi ważny etap umacniania tej współpracy, wymiany pomysłów, nawiązywania nowych przyjaźni.

Rektor Jesionowski, w kontekście wojny na Ukrainie, zaznaczył też, że dla polskich uczelni funkcjonujących już w konsorcjach Uniwersytetów Europejskich (jest ich już 18) najważniejszym zadaniem powinno być włączenie w swoje sojusze także partnerów z Ukrainy – w imię globalnej współpracy właśnie i w odpowiedzi na aktualnie najważniejsze wyzwanie, przed jakim stoją uczelnie polskie.

Nawiązując do tych słów i wezwania do współpracy środowiska akademickiego i instytucji z otoczenia uniwersytetów, Waldemar Siwiński, założyciel Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy”, przyznał: – Kiedy dwadzieścia lat temu inicjowaliśmy program „Study in Poland”, właśnie o to nam chodziło, by pod wspólnym logiem zawalczyć o umiędzynarodowienie polskich uczelni. Dlatego czuję dziś prawdziwe wzruszenie, kiedy słyszę, że całe środowisko, nie tylko uczelnie, ale też instytucje z otoczenia akademickiego, mówi o współdziałaniu na rzecz internacjonalizacji.

Prezes Siwiński podkreślał też, że polskie środowisko akademickie w 2023 roku jest po dwóch pomyślnie zdanych egzaminach w kontekście internacjonalizacji. – Szczęśliwie minęliśmy zakręt pod tytułem pandemia, podobnie dobrze poradziliśmy sobie z zakrętem pod tytułem wojna na Ukrainie i, co jest wyjątkowe w skali świata, mimo tych problemów liczba studentów zagranicznych na polskich uczelniach nie spadła! To efekt wielkiego wysiłku średniej kadry na uczelniach – pionów współpracy zagranicznej, pionów rekrutacji studentów z zagranicy, ale też pionów rozwoju uczelni. I tego sukcesu państwu gratuluję.

Wojenne wyzwania

Tuż po uroczystym otwarciu konferencji i po żywej prezentacji na temat uczelni gospodarza, którą przedstawił prof. dr hab. Marcin Moniuszko, prorektor ds. nauki i rozwoju UMB, odbyła się pierwsza sesja plenarna. Tematem była wojna na Ukrainie i wyzwania, jakie w jej kontekście stoją przed uczelniami polskimi i przed internacjonalizacją.

Przemawiając w czasie tej sesji, prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i przewodniczący komisji ds. współpracy międzynarodowej KRASP zauważył m.in.: – Pandemia i wojna uświadomiły nam, że nasza współpraca międzynarodowa musi być wielokierunkowa i wielowymiarowa, a my musimy elastycznie reagować na zmienne warunki. Prof. Lis wskazał, że trwająca wojna na Ukrainie stawia teraz przed polskim środowiskiem akademickim nowe wyzwanie – obecnie bardziej niż bieżąca pomoc potrzebne jest budowanie trwałych struktur partnerskiej współpracy, bo to one staną się w niedalekiej przyszłości fundamentem, na którym odbudowana zostanie ukraińska nauka.

Z kolei dr hab. Paweł Poszytek, dyrektor generalny Narodowej Agencji Programu Erasmus+, zwracał uwagę na możliwości wykorzystania środków z programu Erasmus+ na pomoc ukraińskim partnerom akademickim. – W nowej perspektywie program Erasmus+ już nie jest tylko kierowany do krajów europejskich, ale jest globalny. To m.in. dlatego można wykorzystywać środki przyznawane w ramach projektów erasmusowych np. na przyjmowanie studentów ukraińskich na naszych uczelniach.

Inne możliwości wsparcia dla partnerów ukraińskich otwierają programy Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, o czym mówił dr Dawid Kostecki, dyrektor NAWA. To m.in. program „Solidarni z Ukrainą – Uniwersytety Europejskie”, w ramach którego polskie uczelnie stowarzyszone w europejskich konsorcjach uniwersyteckich mogą włączać ukraińskich partnerów we wspólne działania projektowe i tak budować podwaliny pod przyszłą współpracę. – Niezwykle istotne jest przy tym, by uczelnia nie myślała tylko o swoich celach czy o celach swojego sojuszu, ale by wypracowywać trwałe rozwiązania, jakie mogłyby znaleźć zastosowanie ogólne, by dzielić się dobrymi praktykami. Dr Kostecki zauważył też, że w Europie świadomość tego, co robi środowisko akademickie Polski dla Ukrainy, jest nikła, dlatego ważnym wspólnym zadaniem jest mówić o naszej pomocy, by Polska stała się wiodącym podmiotem w procesie budowania europejskich partnerstw z Ukrainą.

W czasie tej sesji głos zabrała także dr Bianka Siwińska, prezeska fundacji Edukacyjnej Perspektywy, która m.in. przedstawiła założenia projektu „Incubating Freedom for Ukraine – Adapting Women to Digital Economy”. Dr Siwińska zauważyła, że dziś jednym z ważniejszych wyzwań w kontekście III misji uniwersytetu jest zadbanie o uchodźczynie z Ukrainy. – Ta pomoc to dzisiaj „serce” III misji uniwersytetu! – mówiła dr Siwińska. – Otoczenie naszych uczelni się zmienia i dziś w tym otoczeniu bardzo istotną grupą interesantów są osoby, które uciekły przed wojną w Ukrainie i na razie długo pozostaną z nami. To najczęściej kobiety z wyższym wykształceniem, których potencjał się marnuje, a w dodatku postępuje ich psychiczna dewastacja w związku z niepewną sytuacją tych kobiet. Dlatego naszym obowiązkiem jest zadbanie o te kobiety, a także wykształcenie ich tak, by mogły współtworzyć cyfrową przyszłość Ukrainy.

Na koniec z dyskutantami połączyła się online prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska, rektorka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i przewodnicząca Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich. Przedstawiła ona tezę, że obecnie internacjonalizacja uczelni polskich doszła do poziomu, w którym należałoby zacząć traktować uniwersytety jako instytucje już międzynarodowe. – I chociaż wciąż pokutuje u nas podział na studentów polskich i studentów zagranicznych, to jeśli pomyślimy z perspektywy studenta, musimy zauważyć, że wszystkich kształcimy w jednym i tym samym celu: pracy w środowisku globalnym. I w tym znaczeniu nie ma już różnic między studentem polskim a zagranicznym.

Odnosząc się natomiast do kwestii ukraińskiej, prof. Kaniewska podkreślała: – Nauka powinna troszczyć się o świat w wymiarze globalnym. Z tego punktu widzenia drenaż intelektualny Ukrainy staje się problemem dla nas wszystkich, jest niekorzystny nie tylko dla ukraińskiej nauki, nie tylko dla Europy, ale dla całego świata. I odpowiedzialność uczelni za przeciwdziałanie temu zjawisku jest odpowiedzialnością globalną.

XVI Konferencja „Studenci Zagraniczni w Polsce” organizowana jest w dniach 8-10 lutego, w formule hybrydowej. Łącznie do Białegostoku przyjechało ponad 200 uczestników, ponad 50 mówców i supergoście (m.in. ambasadorzy, przedstawiciele instytucji rządowych).

MAGDA TYTUŁA

Fot. Anita Kot