REKLAMA


REKLAMA


Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Jacek Popiel stanowczo sprzeciwia się planom zmiany nazwy Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie na Uniwersytet Krakowski im. Komisji Edukacji Narodowej.

Z wielkim zdumieniem i głębokim zaniepokojeniem przyjąłem informację, że Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie rozpoczął przygotowania do zmiany nazwy, która – zgodnie z uchwałą przyjętą 24 kwietnia 2023 roku przez Senat tejże uczelni – ma uzyskać brzmienie: "Uniwersytet Krakowski im. Komisji Edukacji Narodowej".

Należy przypomnieć, że – według ustaleń historyków – już w dokumencie fundacyjnym króla Kazimierza Wielkiego z 1364 roku pojawiła się nazwa "studium generale", która w łacinie średniowiecznej oznaczała "uniwersytet" – instytucję szkolną nadającą stopnie naukowe. Ponieważ studium to zostało ufundowane w Krakowie, był to w istocie Uniwersytet Krakowski. Nazwa ta jest najbardziej właściwa dla wszystkich epok jego istnienia ze względu na zmienne w czasie nazwy uczelni – oficjalne i mniej oficjalne.

Począwszy od 1400 roku, a więc od momentu odnowienia przez króla Władysława Jagiełłę i królową Jadwigę Andegaweńską, Uniwersytet nazywany był "Uniwersytetem Studium Krakowskiego" (Universitatis Studii Cracoviensis). W ostatnich dekadach XVI wieku zaczęła natomiast występować w obiegu alternatywna nazwa uczelni – "Akademia Krakowska" – co wynikało zapewne z wpływu idei renesansowych i upowszechnienia się w Europie łacińskiego terminu academia, jako nazwy oznaczającej uniwersytet. W okresie reform Komisji Edukacji Narodowej Uniwersytet nazwano Szkołą Główną Koronną, a po upadku państwa – Szkołą Główną Krakowską.

Nazwę "Uniwersytet Krakowski" uczelnia uzyskała ostatecznie w 1802 roku, na mocy dekretu austriackiej Komisji Nadwornej, i korzystała z niej do roku 1817, gdy – dla uczczenia i podkreślenia jej związków z królewską dynastią Jagiellonów – przemianowana została na "Uniwersytet Jagielloński".

Nadmienić trzeba, że nazwa "Uniwersytet Krakowski", zapisana po łacinie, pojawiła się w otoku XV-wiecznej pieczęci uniwersyteckiej (pełne brzmienie napisu: Sigillum Universitatis Studii Cracoviensis Generalis), do dziś reprodukowanej i regularnie wręczanej przy różnych okazjach osobom docenianym przez Uniwersytet Jagielloński. Również na późniejszej pieczęci większej uczelni, wykonanej po potopie szwedzkim, znajduje się w otoku napis z nazwą "Uniwersytet Krakowski": Sigillum Universitatis Cracoviensis, która używana była aż do reformy Hugona Kołłątaja. Podobnie w księgach urzędowych, mowach rektorskich, dziekańskich i promocyjnych od 1400 roku była często stosowana nazwa naszej uczelni: Universitas Cracoviensis, a więc "Uniwersytet Krakowski".

Zgodnie z obowiązującym obecnie Statutem Uniwersytetu Jagiellońskiego, rektor uczelni może posługiwać się jej tradycyjną nazwą: Universitas Iagellonica Cracoviensis (występującą między innymi na pozostającej w stałym użytku uroczystej pieczęci rektora, wykorzystywanej w ramach tradycyjnego uniwersyteckiego ceremoniału, czy na oficjalnej rektorskiej papeterii).

Zasługuje w tym kontekście na podkreślenie, że Uniwersytet Jagielloński jest podmiotem uprawnionym do wyłącznego wykorzystywania nazw "Uniwersytet Jagielloński" i "Akademia Krakowska" jako zastrzeżonych znaków towarowych zarówno na terytorium Polski, jak i całej Unii Europejskiej. Nazwa "Uniwersytet Krakowski" stanowi historyczną i wywołującą oczywiste skojarzenia nazwę uczelni – wolno zatem przyjąć, że silnie identyfikuje oraz indywidualizuje ona właśnie Uniwersytet Jagielloński. Potwierdzają tę intuicję również wyniki wyszukiwania proponowane przez najpopularniejsze wyszukiwarki internetowe, uzyskiwane po wprowadzeniu w nie frazy "uniwersytet krakowski". Pierwsze wyświetlane w nich rezultaty dotyczą Uniwersytetu Jagiellońskiego jako podmiotu, którego nazwa traktowana jest jako tożsama z nazwą wyszukiwaną.

Respektując nienaruszalną zasadę autonomii polskich uczelni i wynikające z niej niezbywalne prawo do samodzielnego decydowania o swym statusie, czuję się jednakże w obowiązku zgłosić wobec działań podjętych przez Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie jednoznaczny sprzeciw. Uchwała przyjęta przez Senat tejże uczelni 24 kwietnia 2023 roku stanowi bowiem w moim przekonaniu nieuprawnioną próbę zawłaszczenia tradycji i wielowiekowego dziedzictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jawi się ona przy tym jako rażąco niezgodna z zasadami etosu akademickiego, podzielanymi przez polskie uczelnie.

Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
prof. Jacek Popiel

Źródło: www.uj.edu.pl

© 2022 Perspektywy.pl   O nas | Polityka Prywatności | Znak jakości | Reklama | Kontakt!!!