Matura

Podjęcie decyzji o tym, jakie studia i praca będą dla ciebie odpowiednie, spędza ci sen z powiek? Są strategie, które ułatwią to zadanie!

Wszyscy chyba widzimy ogromne tempo zmieniającego się świata, a wpływu technologii nie tylko na naukę, ale na każdą dziedzinę życia nikomu nie trzeba udowadniać. Stąd dzisiaj kłopot związany z wyborem studiów/zawodu może być o wiele większy niż jeszcze kilkadziesiąt czy kilkanaście lat temu. Jeśli jesteś maturzystą, na pewno nie raz zastanawiasz się, jak sobie z tym wszystkim poradzić. Skorzystaj z poniższych podpowiedzi.

1. Zacznij od celu

Do końca września składasz deklarację maturalną. Najczęściej wybierane przez maturzystów opcje na rozszerzenia to:

• wybór przedmiotów, które „opłacą się najbardziej”, bo zwiększą szanse dostania się na różne kierunki studiów;
• wybór przedmiotów zgodnych z profilem klasy;
• wybór kilku rozszerzeń (4 lub więcej) − asekuracyjnie, kiedy myślisz o niezwiązanych ze sobą kierunkach studiów.

Jednak ja polecam inne podejście. Spróbuj zacząć od celu!

Zastanów się: po co chcę zdawać dany przedmiot?

Od momentu, w którym wybierałeś(-aś) liceum, dużo w Twoim życiu mogło się zmienić: teraz możesz mieć inne zainteresowania, odkryłeś(-aś) w sobie nowe umiejętności. I choć na początku proponowana przeze mnie strategia może wydawać się trudniejsza, zapewniam, że taka nie jest. Na czym polega? W skrócie: przejrzyj oferty uniwersytetów i wybierz kierunki, które cię interesują. Następnie sprawdź kryteria przyjęć i dopiero na tej podstawie wybierz rozszerzenia na maturze.

Przykład: Interesuje cię kierunek inżynierski, a jesteś na biol.-chemie, bo myślałeś(-aś) wcześniej o medycynie? To normalne! Zainteresowania mogą się zmienić. Studia mają być dopasowane do ciebie, a nie na odwrót.

To jest naprawdę możliwe! Dam ci przykład trójki moich klasowych przyjaciół − byliśmy w tzw. humanie. Magda zdecydowała się zdawać na medycynę, Jacek na informatykę, a Wojtek na inżynierię materiałową. Tak, to znaczyło, że sami nadrabiali materiał, ale dzięki temu dzisiaj są szczęśliwi w swoich zawodach! Czasami dodatkowy wysiłek i ryzyko naprawdę się opłacają. To, że nie masz jakiegoś rozszerzenia w profilu, nie zamyka twojej drogi na studia. Zwłaszcza teraz, kiedy masz bardzo dużo możliwości nauki zdalnej z fantastycznymi nauczycielami w całej Polsce, a w internecie znajdziesz ogrom rzetelnych materiałów.

2. Kierunek to nie zawód

Nawet jeśli wybierzesz już dany kierunek, pamiętaj, że zawodowy sukces to wynik wielu różnych czynników. Chociażby: odwagi w podejmowaniu decyzji, budowania sieci kontaktów, wykorzystywania możliwości, zdobywania doświadczenia w postaci praktyk, staży lub wolontariatów. Formalna edukacja nie zawsze jest prostą ścieżką do później wykonywanego zawodu. W obecnych czasach kluczowa jest elastyczność.

Przykład: zawodem, który powstał w tym roku, jest inżynier promptów AI. Jeszcze kilka lat temu nikt nie przypuszczał, że może być potrzebny taki zawód, podobnie jak nie wiedziano, na czym polega praca etycznych hakerów. Dziś nawet tak „klasyczne” zawody jak architekt, zmieniają się pod wpływem technologii.

Polecam ci przeczytanie bardzo ciekawego Raportu o przyszłości pracy opublikowanego przez Światowe Forum Ekonomiczne. Z każdą rewolucją przemysłową różnorodność i złożoność pracy rosły. Szybkie zmiany, jakie przynosi czwarta rewolucja przemysłowa, oznaczają również, że będziesz potrzebować innego podejścia, aby się rozwijać, podejścia polegającego na ciągłym i nieustającym uczeniu się. Uczenie się przez całe życie to dynamiczne spojrzenie na świat, w którym ciągle wzbogacasz się i wzmacniasz swoje umiejętności, a wielu twoich przyjaciół będzie robiło to samo!

3. Gap year ma sens

Jeśli nie jesteś pewien/pewna, co studiować, rozważ zrobienie sobie roku przerwy. Dla niektórych ludzi taki rok po maturze, a przed studiami, spędzony czy to na wolontariacie, czy w pracy, czy na kształceniu językowym za granicą może oznaczać wiele korzyści. Rok przerwy może dać ci doskonałą okazję do lepszego poznania siebie, zdobycia doświadczenia życiowego, przetestowania siebie w realiach współczesnego świata i oczywiście zobaczenia więcej dróg do wyboru, jakie się przed tobą otwierają. Istnieją programy takie jak Erasmus+, Młodzież w Działaniu czy Eurodesk, które mają ciekawe możliwości do wykorzystania w trakcie gap year. Są też organizacje pozarządowe, w których możesz połączyć pomaganie innym z lepszym poznaniem siebie. To będzie bezcenne doświadczenie.

4. Szukaj mentorów

Zawsze warto też poszukać mentora i przewodnika, kogoś, kto ma większe doświadczenie w świecie pracy i może dać ci wskazówki na temat tego, jakie obszary/branże warto eksplorować i jak się do pracy w danej dziedzinie przygotować. Ich rady będą oparte na własnym doświadczeniu, więc mogą ci dać cenną perspektywę, choć nie muszą być dla ciebie wyrocznią.

Jak znaleźć mentora? Polecam ci obserwowanie profili takich jak Mapa Karier, Program Kariera organizowany przez Polską Radę Biznesu, Trampki na Giełdzie czy Wyciskarka Potencjału. Tam znajdziesz dużo ciekawych rozmów z ekspertami oraz informacje o programach mentoringowych dla młodzieży!

Zanim skorzystasz z pomocy mentora:

• zidentyfikuj swoje zainteresowania i cele edukacyjno-zawodowe − zastanów się, co cię naprawdę interesuje i jakie są twoje plany; jakie pytania chcesz zadać mentorowi; czego dokładnie chcesz się dowiedzieć; na jakich doświadczeniach i umiejętnościach mentora ci zależy;
• buduj sieć kontaktów − nawiązywanie relacji z ludźmi z różnych dziedzin, w różnym wieku i na różnych stanowiskach może ci pomóc znaleźć potencjalnych mentorów; bierz udział w wydarzeniach branżowych, takich jak konferencje, warsztaty, seminaria, spotkania networkingowe, które dają możliwość poznania wielu ciekawych osób; korzystaj także z platform typu LinkedIn do nawiązywania profesjonalnych kontaktów oraz z wielu dostępnych konferencji i programów dla młodzieży;
• wykorzystaj dostępne zasoby − skorzystaj z dostępnych zasobów w swojej szkole lub uniwersytecie; doradcy zawodowi i nauczyciele mogą ci pomóc znaleźć mentora lub dadzą wskazówki, gdzie go szukać;
• szukaj mentora w miejscu pracy − jeśli masz już jakieś doświadczenie zawodowe albo działasz w wolontariacie, rozważ poszukiwanie mentora w tym miejscu; pamiętaj przy tym, że mentoring to relacja oparta na wzajemnym szacunku i zaufaniu, więc warto poszukać mentora wśród osób, z którymi dobrze ci się współpracuje;
• działaj odważnie − jeśli znasz osobę, którą uważasz za idealnego mentora, nie bój się jej poprosić o konsultacje; wyjaśnij swój punkt widzenia (dlaczego uważasz, że ta osoba jest dobrym kandydatem na mentora), swoje cele.

Znalezienie odpowiedniego mentora może zająć trochę czasu. Ale to cenna inwestycja, która może ci pomóc znaleźć drogę do sukcesu w wybranym obszarze.

Podsumowując: głowa do góry, naprawdę będzie dobrze! Masz do swojej dyspozycji wiele narzędzi, i przed tobą wiele dróg, każda oferująca unikalne możliwości. Więc miej odwagę szukać nowych możliwości i pozwól sobie zdobywać doświadczenia.

Joanna Koper – psycholog, Certyfikowany Trener Stylów Myślenia FRIS, mentorka edukacyjno-zawodowa z ponad 10-letnim doświadczeniem. Współprowadzi jedną z pierwszych fundacji mentoringowych w Polsce – Mentors4Starters. Projektuje programy rozwojowe dla dorosłych i młodzieży; prowadzi kursy, warsztaty grupowe i konsultacje indywidualne; współpracuje z Fundacją Perspektywy oraz Perspektywy Women in Tech, uniwersytetami w Polsce i za granicą.
Instagram: EduMentorka