Oddaliśmy w Państwa ręce pierwszą edycję Europejskiego Rankingu Studiów Inżynierskich EngiRank, którego nazwę rozszerzyliśmy o frazę NEXT GENERATION. Wszystkie z tych słów są ważne i wymagają dookreślenia. Dlaczego potrzebny jest nowy Ranking? Dlaczego jest on Europejski? Dlaczego dotyczy Studiów Inżynierskich? I dlaczego uznaliśmy za stosowne użyć słów NEXT GENERATION?
Jak wynika z analizy międzynarodowej organizacji IREG Observatory on Academic Ranking and Excellence, na świecie publikowanych jest co roku jest co najmniej 100 solidnych rankingów uniwersyteckich – międzynarodowych, regionalnych, narodowych, by Subjects, rankingów wpływu, rankingów szkół biznesu i innych. Jednocześnie pojawiają się coraz częściej głosy krytyczne, dotyczące zwłaszcza rankingów globalnych z grupy Big-4 (THE, QS, USNews, ARWU). Dlaczego więc w tym momencie proponujemy nowy ranking?
Najkrótsza odpowiedź: bo właśnie w tym momencie jest on najbardziej potrzebny, zarówno bezpośrednim jego adresatom - studentom kierunków technicznych wyjeżdzającym na studia i praktyki za granicę oraz europejskim firmom Hi Tech – jak też szerzej, międzynarodowej akademii, gdyż jest to jednoznaczny głos w dyskursie o przyszłości rankingów na świecie. Jesteśmy przekonani, że ich przyszłość rankingów międzynarodowych należy do regionalnych rankingów by subject.
Jeszcze kilka lat temu wydawało się, że globalizacja, w tym współpraca naukowa i wymiana akademicka nie będą miały granic. Najpierw wybuch wulkanu na Islandii i postępujące globalne zmiany klimatyczne, potem pandemia i wojna w Ukrainie przekonały nas boleśnie, że coś się w tym optymistycznym podejściu do przyszłości skończyło… Robienie rankingów globalnych z argumentację, że pomogą one komuś wybrać studia w dowolnym kraju świata, tak jakby maturzysta z Azerbejdżanu rozważał studia w Argentynie, zaczęło zakrawać na kpinę… Dowiedzieliśmy się boleśnie, co to są „łańcuchy dostaw” i dlaczego należy zadbać o to, aby w krytycznych sytuacjach były one jak najkrótsze…
Nasz ranking jest europejski, bo obejmuje 27 krajów członkowskich Unii Europejskiej (bez UK, Szwajcarii i Norwegii). Umożliwiło to skonstruowanie unikatowych wskaźników dotyczących krajów grupy EU-27, choćby bazujących na udziale uczelni w programach Erasmus+ i Horyzont. Ocenianie uczelni w krajach o zbliżonych systemach prawnych, wspólnym backgroundzie kulturowym i uczestniczących we wspólnych programach badawczych (European Research Council) i inicjatywach współpracy akademickiej (konsorcja uniwersytetów europejskich) daje gwarancję o wiele lepszego zmapowania ich silnych i słabych stron, niż poleganie tylko na tak ułomnych wskaźnikach, jak Professors/Students Ratio!
W dodatku, wszystkie kraje europejskie potrzebują najwyższej klasy inżynierów. To nie slogan, to konieczność najwyższej pilności! Tylko w obszarze IT brakuje nam ich prawie 2 miliony... Globalizacja wprawdzie dostała zadyszki, ale światowa rywalizacja technologiczna nie spowolniła, liczą się Ci, którzy biegną szybciej. Dlatego edukacja inżynierska odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu zrównoważonego rozwoju Europy, jest niezbędna w tworzeniu innowacyjnych technologii i kształceniu kreatywnych inżynierów, potrafiących wykorzystywać naukę do rozwiązywania problemów, ale także świadomych społecznych konsekwencji swoich działań. Aby sprostać tym wyzwaniom, w dobie internacjonalizacji przemysłu i rynku pracy, należy zidentyfikować i promować najlepsze praktyki w edukacji inżynierskiej. Temu właśnie służy EngiRank, który poprzedzony został kilkuletnimi konsultacjami i seminariami z udziałem przedstawicieli czołówki europejskiego przemysłu.
I wreszcie, dlaczego NEXT GENERATION, czyli na czym polega innowacyjność EngiRanku? Mamy ku temu stwierdzeniu solidne podstawy:
Po pierwsze. Innowacyjne jest połączenie rankingu regionalnego z rankingiem „by Subject”. Są już wprawdzie rankingi regionalne – głównie jako „ekstrakty” z ogólnych rankingów THE i QS – i są globalne rankingi w dyscyplinach, również korzystające w przypadku QS i THE z ograniczonego zestawu danych zbieranych do rankingów głównych. Ale wykorzystania danych z poszczególnych dyscyplin w układzie regionalnym, w odniesieniu do uczelni funkcjonujących w konkretnym regionie, jeszcze w rankingach nie było! Inaugurujemy to nowe i przyszłościowe podejście.
Po drugie. Publikowany jest po raz pierwszy ranking, w którym główny nacisk położony został na rankingi „by Subject”. Publikujemy ich siedem, wszystkie dotyczą obszaru „Engineering & Technology”. A jakość tych subjects/discipline składa się na kryterium „Interdyscyplinarność” (‘interdisciplinarity”), którą z wysoką wagą 21 procent uwzględniamy w rankingu uczelni. Przyjęto, że aby uczelnia mogła być uwzględniona w EngiRank Institutional musi zaistnieć co najmniej w trzech rankingach „by subject”.
Po trzecie. Jest to ranking PRO BONO, czyli przygotowany bezinteresownie, wyłącznie z myślą o pożytku publicznym dla wszystkich jego odbiorców. O ile krytyka rankingów globalnych koncentruje się na zarzutach o „zmuszaniu” uczelni do pracochłonnego zbierania danych do rankingów, które następnie niektóre organizacje rankingowe „prywatyzują” i włączają do pakietów sprzedawanych odpłatnie innym uczelniom, to EngiRank korzysta wyłącznie z danych zewnętrznych (egzogenicznych) względem uczelni i nie oferują żadnych powiązanych usług bazodanowych. W tej kwestii jesteśmy pryncypialni, zgodnie z misją Fundacji Edukacyjnej Perspektywy, która jest organizacją not-for-profit.
Po czwarte. EngiRank, ze względu na swój ściśle zdefiniowany obszar edukacji i badań, koncentruje się na kryteriach i wskaźnikach związanych z relacjami academy-industry. Poprzez kilka wskaźników staramy się uchwycić i wyeksponować uczelnie, które nie tylko prowadzą badania, ale potrafią to robić we współpracy z przemysłem, a wyniki wdrażają skutecznie do firm z obszaru Hi Tech. Takiego podejścia jeszcze w rankingach nie było!
Po piąte. W rankingu wprowadzono dynamiczny wskaźnik zmiany wpływu cytowań (FWCI), co jest nowością w świecie rankingów akademickich. Zamiast uwzględniać jedynie statyczny stan cytowań w okresie czteroletnim bezpośrednim poprzedzającym publikację rankingu, odnosimy go do wyniku w poprzedzającym czteroleciu, co daje szansę wyróżnienia się uczelniom, które dokonały największego postępu w zakresie badań.
Po szóste. Pionierskie w świecie rankingów jest też uwzględnienie w rankingach „by Subject”, i to ze znaczącą wagą 10 procent, akredytacji programów inżynierskich przyznawanych w systemie ENAEE (European Network for Accreditation of Engineering Education). Ilustruje to przekonująco zalety regionalnego podejścia do rankingów!
Po siódme wreszcie: EngiRank publikowany jest absolutnie transparentnie, w najbardziej dostępnej w tym zakresie formie. Każdy użytkownik ma wgląd we wszystkie wskaźniki i może samodzielnie sprawdzić poprawność obliczeń!
Całość wyników rankingu – z opcjami wygodnego sortowania po uczelniach, krajach, dyscyplinach, kryteriach i wskaźnikach – będzie dostępna na platformie www.engirank.eu
Serdecznie zapraszam do lektury!
Waldemar Siwiński
Kierownik EngiRank 2023
Założyciel Fundacji Edukacyjnej Perspektywy
Prezydent IREG Observatory on Academic Ranking and Excellence