Wiadomo, kim kurator być nie powinien: opresyjnym nadzorcą, komisarzem politycznym, postrachem dyrektorów. A kim być powinien?
Koniec politycznego nadzoru nad szkołami – napisała w serwisie X ministra edukacji Barbara Nowacka po odwołaniu wszystkich szesnastu kuratorów związanych z poprzednią władzą. Proces przebiegł błyskawicznie, powołano p.o. kuratorów, a wkrótce potem, po przeprowadzeniu konkursów – pełnoprawnych „opiekunów oświaty” w województwach.
Filolodzy, pedagodzy, historycy – ale nie prokuratorzy!
Szesnaście zadań kuratora oświaty sformułowanych w prawie oświatowym obejmuje swoim zakresem praktycznie całość życia szkolnego, od rekrutacji po ew. skreślenie z listy uczniów, a nawet pozaszkolnego, bo do zadań kuratora należy także nadzorowanie i wspomaganie organizacji wypoczynku dzieci na terenie województwa.
Nowo powołani kuratorzy w znakomitej większości ukończyli studia humanistyczne lub pedagogiczne, choć są w tym gronie także matematyk, geograf i chemiczka. Większość z nich pełniła funkcje dyrektorów szkół, zatem znają z autopsji „drugą stronę barykady”. Która barykadą być przecież nie powinna.
– Chciałbym, aby dyrektor, dzwoniąc do kuratorium, miał wsparcie swojego wizytatora, nawet jeśli rozwiązanie problemu wymagałoby przeprowadzenia w szkole kontroli – mówi Janusz Brzozowski, łódzki kurator oświaty.
– Kuratorium ma nie być od tego, by stawiać na baczność dyrektorów szkół, kontrolować i wyciągać konsekwencje. Zależy mi bardzo na tym, żeby dyrektorzy szkół stali na porządnych fundamentach i mieli dużą autonomię w podejmowaniu decyzji – deklaruje Paweł Palczyński, zachodniopomorski kurator oświaty.
– Swoją rolę jako kuratora postrzegam bardziej jako bycie mentorem niż jako bycie prokuratorem – podkreśla Wioletta Krzyżanowska, mazowiecka kuratorka oświaty, a Tomasz Szabłowski, kurator lubelski, wspomina, że jako dyrektor szkoły miewał problemy z dodzwonieniem się do kuratorium, i deklaruje, że urząd pod jego kierownictwem będzie przyjazny i otwarty.
Nie będą się wtrącać
Jednocześnie nowi kuratorzy deklarują, że nie będą się wtrącać w sprawy, które do nich nie należą.
– To nauczyciele powinni wskazywać uczniom, na co warto pójść do kina czy do teatru – uważa Gabriela Olszowska, małopolska kurator oświaty. Jolanta Skrzypczyńska, warmińsko-mazurska kurator oświaty mówi, że nie zamierza nakazywać dyrektorom organizowania tych czy innych wydarzeń, a podlaska kurator oświaty Agnieszka Krokos-Janczyło podkreśla, że „dziecko jest przede wszystkim rodziców, natomiast szkoła jest instytucją, która wspiera wychowanie”.
Priorytety
Grzegorz Kryger, pomorski kurator oświaty, deklaruje, że prawa dziecka i prawa ucznia to jego priorytety, które zawsze będą na pierwszym miejscu. Śląska kurator oświaty Aleksandra Dyla alarmuje, że natychmiast trzeba się zająć dobrostanem psychicznym dzieci i młodzieży. Podobnie myśli Ewa Skrzywanek, dolnośląska kurator oświaty, postulując szerszą opiekę psychologiczno-pedagogiczną nad dziećmi i młodzieżą. Kurator Olszowska zamierzała rozpocząć urzędowanie od zbadania statutów szkół i zapoznania się ze sprawami, które dotąd były w gestii komisji dyscyplinarnej kuratorium. Lubelski kurator oświaty apeluje, żeby nie uczyć według standardów średniowiecza czy XIX wieku.
Nie wyobrażam sobie robienia czegokolwiek innego aniżeli zajmowania się edukacją – powiedział wkrótce po powołaniu lubuski kurator oświaty Mariusz Biniewski. Czego jak czego, ale pracy kuratorowi Biniewskiemu i wszystkim nowym kuratorom nie zabraknie.
Art. 51. [Zadania kuratora oświaty]
1. Kurator oświaty, w imieniu wojewody, wykonuje zadania i kompetencje w zakresie oświaty określone w ustawie i przepisach odrębnych na obszarze województwa, a w szczególności:
1) sprawuje nadzór pedagogiczny nad publicznymi i niepublicznymi przedszkolami, innymi formami wychowania przedszkolnego, szkołami, placówkami oraz kolegiami pracowników służb społecznych, które znajdują się na obszarze danego województwa, z zastrzeżeniem art. 53 ust. 2a;
2) wydaje decyzje administracyjne w sprawach określonych w ustawie;
3) współdziała z radami oświatowymi powołanymi na podstawie art. 78;
4) wykonuje zadania organu wyższego stopnia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000 i 2185) w stosunku do:
a) organów jednostek samorządu terytorialnego - w sprawach publicznych szkół i placówek, zakładanych i prowadzonych przez osoby prawne i osoby fizyczne, oraz niepublicznych szkół i placówek,
b) dyrektorów szkół - w sprawach z zakresu obowiązku szkolnego i obowiązku nauki oraz w sprawach skreślenia uczniów z listy uczniów;
5) realizuje politykę oświatową państwa, a także współdziała z organami jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu i realizowaniu odpowiednio regionalnej i lokalnej polityki oświatowej, zgodnych z polityką oświatową państwa;
6) opracowuje programy wykorzystania środków na dofinansowanie doskonalenia nauczycieli, wyodrębnionych w budżecie wojewody, po zasięgnięciu opinii związków zawodowych, reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego;
7) organizuje olimpiady, konkursy, turnieje, przeglądy oraz inne formy współzawodnictwa i prezentacji osiągnięć uczniów szkół na obszarze województwa;
8) współdziała z okręgowymi komisjami egzaminacyjnymi;
9) współdziała z placówkami doskonalenia nauczycieli, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i bibliotekami pedagogicznymi w realizacji zadań dotyczących diagnozowania, na podstawie wyników nadzoru pedagogicznego, potrzeb w zakresie doskonalenia nauczycieli;
10) wspomaga działania w zakresie organizowania egzaminów w szkołach;
11) opiniuje plany pracy publicznych placówek doskonalenia nauczycieli, z wyjątkiem placówek prowadzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, ministra właściwego do spraw rolnictwa i ministra właściwego do spraw zdrowia;
12) opiniuje arkusze organizacji publicznych szkół i placówek, z wyjątkiem szkół i placówek prowadzonych przez ministrów, w zakresie ich zgodności z przepisami, przedstawiane przez organy prowadzące szkoły i placówki przed zatwierdzeniem arkuszy;
13) współdziała z organami jednostek samorządu terytorialnego w zakresie kształtowania i rozwoju bazy materialnej szkół i placówek;
14) współdziała z właściwymi organami, organizacjami i innymi podmiotami w sprawach dotyczących warunków rozwoju dzieci i młodzieży, w tym w przeciwdziałaniu zjawiskom patologii społecznej, a także może wspomagać działania tych podmiotów;
15) nadzoruje i wspomaga organizację wypoczynku, o którym mowa w art. 92a-92t ustawy o systemie oświaty, na obszarze województwa;
15a) koordynuje organizację dokształcania teoretycznego uczniów będących młodocianymi pracownikami;
16) wykonuje inne zadania określone w przepisach odrębnych, w szczególności w zakresie obronności.
|
|
Wioletta Krzyżanowska Wioletta Krzyżanowska przez wiele lat była dyrektorką Szkoły Podstawowej nr 323 im. Polskich Olimpijczyków – szkoły znanej z tego, że jako pierwsza w Warszawie zrezygnowała z obowiązkowych prac domowych. Jest inicjatorką zmian w polskiej szkole: oceniania kształtującego, szkoły bez obowiązkowych prac domowych, metody projektu i „zielonego ołówka”. |
|
|
Grzegorz Kryger Grzegorz Kryger z pomorską oświatą jest związany od wielu lat, początkowo jako nauczyciel historii i języka angielskiego. Do roku 2016 był dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 86, jednej z największych w Gdańsku. Angażował się w realizację licznych działań innowacyjnych podejmowanych w ramach rozwoju oświaty, w myśl idei Szkoły i Przedszkola Współpracy. |
|
|
Aleksandra Dyla Aleksandra Dyla od prawie trzydziestu lat związana jest z edukacją. Pracę zawodową rozpoczęła jako nauczycielka języków obcych w szkołach średnich i wyższych, a także koordynator unijnych programów wymiany uczniów w ramach Socrates Comenius i Longlife Learning Programme. Pracowała w Kuratorium Oświaty w Katowicach, między innymi na stanowisku zastępcy dyrektora Delegatury Kuratorium Oświaty w Gliwicach. |
|
|
Gabriela Olszowska Gabriela Olszowska jest doktorem nauk humanistycznych, absolwentką trzech kierunków studiów: polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, zarządzania w oświacie na Politechnice Krakowskiej oraz europeistyki w Akademii Ignatianum. Uczyła języka polskiego, przez lata była dyrektorem krakowskiego Gimnazjum nr 2. Napisała książkę pt. „O! cena. Od przepisów do sztuki oceniania”. |
|
|
Igor Bykowski Igor Bykowski od roku 2012 uczył języka polskiego, historii, etyki, pracował jako pedagog szkolny i pedagog specjalny. Posiada stopień nauczyciela dyplomowanego. W roku 2019 r. objął stanowisko dyrektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Strykowie. Był tutorem, mediatorem szkolnym i edukatorem mediacji rówieśniczej, a także egzaminatorem OKE Poznań w zakresie egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego. |
|
|
Janusz Brzozowski Janusz Brzozowski ukończył studia magisterskie na kierunku matematyka (specjalność metody numeryczne i programowanie) na Uniwersytecie Łódzkim. Jest również absolwentem podyplomowych studiów z ochrony danych osobowych na Wydziale Prawa i Administracji UŁ. Był dyrektorem Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Łodzi. |
|
|
Tomasz Szabłowski Tomasz Szabłowski uczył geografii w XXX Liceum Ogólnokształcącym im. ks. Jana Twardowskiego w Lublinie, którego był od roku 2007 dyrektorem. Chce, by kuratorium jako instytucja było bardziej przyjazne ludziom; wspomina, że sam nie był w stanie dodzwonić się do kuratorium, gdy tego jako dyrektor potrzebował. |
|
|
Jolanta Skrzypczyńska Jolanta Skrzypczyńska uczyła chemii, w oświacie pracuje od czterdziestu trzech lat. W roku 2010 została dyrektorem olsztyńskiego I LO im. Adama Mickiewicza. Po latach starań wprowadziła w szkole maturę międzynarodową. |
|
|
Agnieszka Krokos-Janczyło Agnieszka Krokos-Janczyło jest nauczycielką dyplomowaną z 19-letnim stażem, z wykształcenia jest polonistką. Była dyrektorką białostockiej Szkoły Podstawowej nr 2. Absolwentka licznych studiów podyplomowych, w tym zarządzania oświatą oraz higieny i epidemiologii. |
|
|
Joanna Raźniewska Joanna Raźniewska ma ponad 30-letnie doświadczenie dydaktyczne (język polski i język francuski) i kilkunastoletnie doświadczenie zarządzania placówką oświatową – od roku 2006 była dyrektorem Publicznego Liceum Ogólnokształcącego nr III z Oddziałami Dwujęzycznymi im. M. Skłodowskiej-Curie w Opolu. |
|
|
Grażyna Dziedzic Grażyna Dziedzic jest absolwentką filologii polskiej, od początku życia zawodowego związana z III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Bydgoszczy, gdzie pracowała najpierw jako nauczycielka języka polskiego, a od roku 1997 pełniła funkcję dyrektora. |
|
|
Mariusz Biniewski Mariusz Biniewski od roku 2020 był dyrektorem Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Gorzowie Wielkopolskim; w placówce tej uczył też filozofii i języka polskiego. Ma na swoim koncie wiele osiągnięć, w tym finał ogólnopolskiego konkursu „Super Dyrektor Szkoły 2023” i wyróżnienie w konkursie im. Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata”. |
|
|
Ewa Skrzywanek Ewa Skrzywanek przez wiele lat pracowała jako nauczyciel w Szkole Podstawowej nr 63 we Wrocławiu, była wykładowczynią w Katedrze Judaistyki UWr oraz pracownikiem Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Ekspertka MEN komisji egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych ds. awansu zawodowego nauczycieli. |
|
|
Dorota Nowak-Maluchnik Dorota Nowak-Maluchnik jest certyfikowanym mediatorem. Ma ponad 30-letnie doświadczenie dydaktyczne (uczyła języka polskiego), a od 2011 r. była dyrektorką Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 6 w Rzeszowie. W 2003 r. otrzymała Medal Edukacji Narodowej. |
|
|
Paweł Palczyński Paweł Palczyński od 27 związany z oświatą − najpierw jako nauczyciel przedmiotów zawodowych, a od 13 lat jako dyrektor Zespołu Szkół nr 2 − Centrum Kształcenia Ustawicznego w Pyrzycach. Jest nauczycielem dyplomowanym, specjalistą w zakresie kształcenia zawodowego, ekspertem ds. awansu zawodowego. |
|
|
Piotr Łojek Piotr Łojek pochodzi z Buska-Zdroju, gdzie przez ponad 20 lat był nauczycielem wychowania fizycznego i informatyki w Samorządowym Gimnazjum w Podgajach, w gminie Busko- Zdrój, oraz działał jako instruktor piłki siatkowej w Powiatowym Międzyszkolnym Ośrodku Sportowym w Busku -Zdroju. |
WW