Na początek dobra wiadomość: żadne analizy nie wskazują na to, by rozwój sztucznej inteligencji (ang. Artificial Intelligence – AI) miał doprowadzić do końca ludzkiej pracy. Jak jednak dobrze poprowadzić swoją edukacyjną ścieżkę, by jej efektem był zawodowy sukces?
Według badań opublikowanych w serwisie LiveCareer co trzecia osoba w Polsce boi się, że na obecnym stanowisku pracy zastąpią ją roboty. Co ciekawe: częściej ten strach odczuwają osoby młode – aż 47% ankietowanych w wieku do 25. roku życia ma takie właśnie obawy. Innym wnioskiem z tego badania jest, że aż 33% osób rozpoczynających karierę uważa, że roboty mogłyby lepiej poradzić sobie z zadaniami, jakie wykonują oni sami. I najjaskrawszy wynik, jaki uzyskano w badaniu, czyli odpowiedź na pytanie „Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że rozwój sztucznej inteligencji spowoduje ogólny wzrost bezrobocia?”: aż 79% osób w wieku do 25. roku życia odpowiedziało na to pytanie twierdząco.
Tymczasem nic nie wskazuje na to, by AI miała odebrać ludziom pracę. Owszem, część zawodów zniknie, pojawią się za to nowe (według różnych prognoz powstanie nawet więcej zawodów niż zniknie). Na co zatem postawić, wybierając kierunek studiów, by po kilku latach kształcenia bez problemu wystartować na zawodowej ścieżce? Oto trzy najważniejsze wskazówki.
- Postaw na siebie! Czyli na własną intuicję i na to, co już umiesz, co cię interesuje, a przynajmniej – co cię nie nudzi.
- Postaw na rozwój! Uczenie się przez całe życie dzisiaj to już norma. Spojrzyj więc na studia jak na pierwszy krok na tej drodze, na której kształcić się będziesz ciągle i ciągle będziesz poznawać nowe rzeczy, zdobywać nowe kwalifikacje. Ważne więc, by twoje pierwsze studia stanowiły dobrą trampolinę do dalszego zdobywania wiedzy.
- Postaw na kompetencje ludzkie! Czyli zwróć uwagę na to, w czym (przynajmniej na razie) sztuczna inteligencja nie może zastąpić człowieka. Co to jest? Na przykład umiejętność podejmowania decyzji i brania odpowiedzialności, umiejętność pracy w zespole, talent negocjatorski, kreatywność, empatia, opiekuńczość, zdolności manualne, umiejętności analitycznego i krytycznego myślenia. Czy coś z wymienionych kompetencji jest tobie bliskie? Jeśli tak, poszukaj ścieżek kształcenia, które uwzględniają/rozwijają te właśnie umiejętności.
I jeszcze jedna ważna rada: obecne trendy wskazują, że wzrasta zapotrzebowanie na umiejętność współpracy ze sztuczną inteligencją i efektywnego jej wykorzystywania (raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Rynek pracy, edukacja, kompetencje – styczeń 2024). Dlatego zamiast bać się AI, warto zacząć się jej uważniej przyglądać i wypróbowywać jej możliwości.
Czy wiesz, że…?
Prognozy firmy McKinsey wskazują, że w ciągu najbliższych sześciu lat o ponad 25% (w porównaniu z 2022 r.) wzrośnie w Europie zapotrzebowanie na pracowników usług medycznych, w tym techników, personel pomocniczy i ekspertów od wellness.
Drugie miejsce (17%) pod względem wzrostu zapotrzebowania odnotują w ciągu kilku lat zawody z obszaru STEM (ang. Science, Technology, Engeneering, Mathematics)
Komentarz ekspercki
Marta Koch-Kozioł, psycholog, doradca zawodowy, mediator, polityk społeczny, główny specjalista Ośrodka Rozwoju Edukacji, lider zadania w projekcie Instytutu Badań Edukacyjnych
W dobie zmieniającego się rynku pracy i procesów związanych z automatyzacją i wykorzystywaniem sztucznej inteligencji wybór kierunku studiów w przypadku wielu branż jest niezwykle trudny. Dlatego warto się zastanowić nad kilkoma czynnikami, którymi można się kierować, myśląc o swojej przyszłości edukacyjnej i zawodowej.
Przede wszystkim przy podejmowaniu decyzji należy odwoływać się do własnych kompetencji i mocnych stron, ale też do kompetencji, które mogą być wykorzystywane niezależnie od wykonywanego zawodu. Na pierwszym miejscu warto zatem stawiać pasję i zainteresowania, bowiem „gonitwa” za trendami może znacznie obniżyć poziom satysfakcji z pracy. Przy wyborze potencjalnej ścieżki zawodowej dobrze jest skierować uwagę na profesje, które niezależnie od postępu technologicznego są wciąż trudno zastępowalne przez roboty (np. zawody związane z opieką zdrowotną, edukacją czy sztuką). Można także wybrać kierunek studiów, który ściśle wiąże się z technologiami przyszłości (np. cyberbezpieczeństwo, analiza danych z wykorzystaniem AI czy inżynieria genetyczna). Jednym z trendów, który jawi się jako przyszłość na rynku pracy, jest też rosnąca świadomość ekologiczna i społeczna odpowiedzialność związana m.in. z ochroną środowiska.
TOP5 kompetencji przyszłości według pracodawców
Zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez Polski Instytut Ekonomiczny pt. „Kompetencje pracowników dziś i jutro” pracodawcy (1000 ankietowanych firm w Polsce) za najważniejsze z punktu widzenia rozwoju swoich branż kompetencje przyszłości uznali;
- Umiejętność działania w sytuacji niepewności
- Współpraca z innymi
- Kreatywność
- Branie odpowiedzialności
- Branżowe kompetencje specjalistyczne
Opr. Magda Tytuła